بازار خودروی ایران با چه تحولاتی روبه‌رو می‌شود؟
عصرکاسپین ،تحلیلگران بازار خودرو معتقدند که «سال۹۷، سال تحقق واقعی شدن قیمت خودرو خواهد بود.» آرزویی که سال‌هاست خودروسازان به دنبال تحقق آن هستند و این روزها با واقعی شدن نرخ دلار در برابر ریال، در حال عملیاتی شدن است.
تداوم واقعی شدن قیمت ارزهای خارجی در برابر ریال که از هفته‌های پایانی سال ۹۶ آغاز شده بود در دو هفته گذشته از سال جدید نیز تداوم یافت تا پیش‌بینی‌ها از بازار‌های وابسته به ارزهای خارجی نیز حال و هوایی جدید پیدا کنند. ناگفته پیداست که بازار خودرو ارتباط تنگاتنگی با بازار ارز دارد و هرچه واقعی‌تر شدن نرخ ارز می‌تواند قیمت‌ها در این بازار را واقعی‌تر از قبل کند.
روالی که با در نظر گرفتن تغییر سبد محصولات خودرویی در سال ۹۷، بازار خودرو را به بازاری خاص تبدیل خواهد کرد. در سال جاری طبق وعده‌های داده شده پراید و پژو ۴۰۵ به طور قطع و تعدادی دیگر از محصولات داخلی از جمله تندر ۹۰ و ساندرو، سراتو و سمند و پژو با اجرای استانداردهای جدید از گردونه تولید خارج خواهند شد. توقف تولیدی که بنا به گفته برخی منابع می‌تواند آمار تولید خودرو را تا ۶۰۰ هزار خودرو در سال کاهش دهد و این یعنی نرسیدن به رکود تولید خودرو در سال ۹۶؛ تجربه‌ای که اگر چه در سال‌های گذشته هم تکرار شده اما به دلیل شرایط خاص بازار خودرو می‌تواند حائز اهمیت‌تر باشد. البته برخی مدیران تازه واردهای خودرویی سال ۹۷ را که نزدیک به ۱۰ مدل هستند به گونه‌ای جایگزین‌های خودروهای اخراجی می‌دانند و معتقدند که این خودروها که به صورت اشتراکی در خطوط تولید داخلی تولید و برخی وارداتی هستند می‌توانند مجددا رکورد تولید را تحقق بخشند. خودروهایی که از محصولات مشترک فرانسوی‌ها آغاز و به محصولات کره ای‌ها و تایوانی‌ها ختم می‌شود.
بازیگران جدید بازار خودرو
طبق اعلام مدیران خودروسازهای داخلی، در سال ۹۷ قرار است در بازار خودرویی کشور شاهد گاز‌خوری تعداد جدیدی از خودروهای پسابرجامی باشیم. خودروهایی که طبق قراردادهای جدید خودروسازان داخلی با برندهای اروپایی و آسیایی به مرحله تولید رسیده‌اند و باز هم بنا به گفته همین مدیران این خودروها می‌توانند بازار را متنوع‌تر کرده و در صورت ثبات قیمتی بازار گرمی را برای خودرو به ارمغان بیاورند. در این راستا طبق برنامه خودروهای سیتروئن C۳، پژو ۳۰۱ و رنو داستر از پسابرجامی‌های فرانسوی هستند که در جاده مخصوص تولید و عرضه خواهند شد و در همین حال کره ای‌ها هم در کرمان با شریک‌شان سرگرم تولید هیونداهای النترا و توسان برای ورود به بازار ۹۷ با نام داخلی هستند. در کنار این خودروها هاوال اچ ۶، لوکسژن S۵، رکستون G۴ و کوراندوی جدید، اس ۷ BYD، جیلی خود را برای ورود به بازار ۹۷ آماده کرده‌اند.
خودروهایی که بسیار وابسته به نرخ ارز هستند و با توجه به افزایش نرخ ارز قطعا شاهد تغییر در قیمت‌های اعلام شده برای این خودروها خواهیم بود. موضوعی که حتی موجب شده تا فعالان بازار خودرو نگران عدم استقبال از این خودروها باشند. تجربه‌ای که در سال ۹۶ با عرضه پژو۲۰۰۸ هم شاهد آن بودیم و بسیاری از خریداران این خودرو معتقد بودند که قیمت اعلام شده ابتدایی با قیمت نهایی تفاوت زیادی دارد و آپشن‌های این خودرو متقاضی را راضی به خرید خودرویی در این رنج قیمت نمی‌کند؛ موضوعی که حتی موجب شده برخی مدیران خودرویی را نگران از بازار آتی خودروهای پسابرجامی کند.
با این حال اما طبق وعده‌های داده شده هیچ یک از مدیران خودرویی قصد ندارند تا با عدم عرضه خودروهای‌شان فرصت حضور در بازار را از خود بگیرند و چشم امیدشان به خروج خودروهایی است که درگیر استانداردهای اجباری سازمان استاندارد هستند و خروج برخی خودروها از خطوط تولید را دلیلی بر رشد تقاضای خودروهای پسابرجامی می‌دانند.
ایست استاندارد
دی ماه ۹۶ بود که سازمان استاندارد با اجرای مرحله اول رعایت استانداردهای اجباری در بازار خودرو رسما جلوی تولید ۲۵ خودرو را گرفت و اعلام کرد که به هیچ‌وجه در مورد استانداردهای اجباری کوتاه نخواهد آمد. اگر چه برخی از خودروهایی که در لیست سازمان استاندارد بودند پیش از اعلام آن با خط تولید خداحافظی کرده بودند اما رایزنی‌ها با سازمان استاندارد موجب شد تا برخی از خودروهای در لیست سیاه با اخذ مجوز از این سازمان دوباره به خط تولید باز گشتند و خود را برای تولید با رعایت استانداردها همراه کردند. با این حال در مرحله‌های بعدی استاندارد‌سازی که تیر و دی ماه ۹۷ خواهد بود استانداردهای اجباری خودروسازان داخلی به ۸۵ مورد خواهد رسید که قطعا برخی خودروهای داخلی را با توقف تولید مواجه می‌کند؛ کورسوی امیدی که پسابرجامی‌ها را به خالی شدن بازار برای آنها امیدوار می‌کند.
پیش از این هم عنوان شده بود که دو خودروساز جاده مخصوص خود را برای خروج خودروهای پراید و ۴۰۵ آماده کرده‌اند و در سال ۹۷ این دو خودرو از خط تولید می‌روند و خودروهای جدید جایگزین این خطوط خواهند شد و با این روال بعید به نظر می‌رسد که پسابرجامی‌های تولیدی در سایت‌هایی غیر از جاده مخصوص؛ مجالی برای خودنمایی در بازار به آن شکل که مدیران‌شان، متصور هستند، باشند.
عروس‌های همیشگی بازار
گویا تنها خیال جمعان بازار، خودروهایی هستند که اگر سنگ هم از آسمان ببارد باز هم تقاضای آنها پابرجاست و همچنان عروس بازارخودرویی خواهند ماند. خودروهایی همچون خانواده ۲۰۶، سمند و پراید که جمعا در لیست خودرویی زیر ۵۰میلیونی قیمت می‌خورند و در سال‌های گذشته با ورود خودروهای مختلف هم بازارشان تغییر قابل‌توجهی نکرده است. البته ذکر این نکته حائز‌اهمیت است که سایپایی‌ها قصد دارند در برنامه خروج‌شان برخی خودروهای خانواده پراید را حذف کنند و همچنان برخی پرایدهای جهش‌یافته در خطوط تولید باقی خواهند ماند و به این سبب نمی‌توان در بازار این خودروها، تغییر محسوسی را شاهد بود.
وارداتی‌ها همان مرغ‌های بسمل
نمی‌توان بازار خودرو را بررسی کرد اما وارداتی‌هایی که در سال ۹۶ با بیشترین هجمه مواجه بودند را نادیده گرفت. در سال گذشته در همان ماه‌های ابتدای توقف فعالیت سایت ثبت سفارش خودرو موجب شد تا وارداتی‌ها سال سختی را پشت سر بگذارند و بازگشایی مجدد این سایت بعد از هفت ماه هم با تعیین تعرفه‌های جدید به‌گونه‌ای همان تداوم «نه» به واردات خودرو بود که از سوی دولت اجرا و موجب شد تا بازار خودروهای وارداتی که با افزایش قیمت به دلیل عدم عرضه و افزایش تقاضا مواجه شده بودند را ثبات بیشتری ببخشد. در همین حال افزایش قیمت ارز نیز در کنار اجرای تعرفه‌های جدید، وارداتی‌ها را همچون مرغ بسملی کرد که با هر تصمیمی زیان دیدند و نتوانستند به روزهای خوشی که انتظارش را می‌کشیدند، برسند.
ماجرایی که برای لوکس‌نشینان بازار هم اتفاق افتاد و تدوین تعرفه‌های جدید و «نه»ای که دولت به ورود خودروهای بالای ۴۰ هزار دلار داد موجب شد تا لوکس‌نشینان با تابلوی ورود ممنوع جدیدی از سوی دولت مواجه شوند.
پیش‌بینی سخت
بازار خودرو را نمی‌توان بدون پیش‌بینی‌های این بازار رصد کرد. همان‌طور که پیش از این کارشناسان صنعت خودرو معتقد بودند که «سال ۹۷، سال جهش قیمتی در صنعت خودروسازی کشور خواهد بود» به نظر می‌رسد واقعی شدن قیمت ارز و برخی تصمیم‌های مگو در خطوط تولید خودروسازان داخلی پیش‌بینی افزایش قیمت خودرو را در سال جاری قطعی‌تر از قبل می‌کند.
برخی اخبار رسیده از جاده مخصوص خبر از تصمیم به افزایش قیمت خودرو پیش از تصمیم‌گیری شورای رقابت می‌دهد؛ روالی که گویا با نرخ ارز همخوانی خاصی دارد و مدیران خودرویی تصمیم دارند تا روال همیشگی‌شان برای گرانی خودرو پیش از اعلام رسمی را آغاز کنند تا هم منابع مالی مورد نیازشان را تامین کرده و هم آلارم‌های اولیه برای افزایش قیمت را به بازار منتقل کنند. روالی که موجب شد تا پیش از عید نیز برخی خودروهای داخلی در طول یک هفته افزایش قیمت قابل‌توجهی را تجربه کنند که از سوی تحلیلگران بازار، ورود خودرو به بازار سرمایه‌ای تحلیل می‌شد. این گروه معتقدند تغییر قیمتی خودرو میان نمایندگی و بازار موجب شده تا بسیاری از خریداران خودرو به کالای‌شان به دید سرمایه نگاه کنند و بدانند حتی با وجود اینکه خودروی‌شان نام دست دوم را نیز یدک می‌کشد اما در بازار با قیمتی بالاتر از قیمت خریدشان قابل‌فروش است و این خود مزیت جدیدی است که احتمالا بازار خودرو ۹۷ را همچون بازار خودرو سال ۹۰ برای خریداران جذاب می‌کند.
شاید این همان دلیلی است که بسیاری از کارشناسان معتقدند که هم‌اکنون زمان خرید است و معتقدند که بهترین زمان خرید خودرو، ماه‌های ابتدایی سال ۹۷ است، با توجه به اجرای استانداردهای جدید تدوین شده برای خودروهای تولید داخل، طبیعتا در سال ۹۷ با افزایش قیمت خودرو مواجه خواهیم بود. این افزایش قیمت با‌توجه به افزایش قیمتی که شورای رقابت نیز مجوز آن را خواهد داد منجر به افزایش ۱۰-۵ میلیون تومانی در ماه‌های پایانی سال ۹۷ خواهد شد.
موضوعی که به نظر می‌رسد رکورد‌زنی‌های محقق‌شده در سال ۹۶ در خطوط تولید را با اما‌و‌اگرهای زیادی مواجه می‌کند و بعید نیست اگر در همین ماه‌های ابتدای سال جلسات منظم تصمیم‌گیری برای بازار خودرو برگزار نشود؛ خودرو روزهای سختی را در ماه‌های پایانی سال خواهد گذراند.
ماجرایی که ممکن است حتی بازار پسابرجامی‌های امیدوار را نیز خراب کرده و سرنوشت ۲۰۰۸ در بازار ۹۶ برای تازه واردهای ۹۷ هم تکرار شود و باز هم شاهد تحقق وعده‌های خودرویی نباشیم.
تازه‌واردهای بازار خودرو
طبق اعلام مدیران خودروسازهای داخلی، در سال ۹۷ قرار است در بازار خودرویی کشور شاهد گاز‌خوری تعداد جدیدی از خودروهای پسابرجامی باشیم. خودروهایی که طبق قراردادهای جدید خودروسازان داخلی با برندهای اروپایی و آسیایی به مرحله تولید رسیده‌اند و باز هم بنا به گفته همین مدیران این خودروها می‌توانند بازار را متنوع‌تر کرده و در صورت ثبات قیمتی بازار گرمی را برای خودرو به ارمغان بیاورند. در این راستا طبق برنامه خودروهای سیتروئن C۳، پژو ۳۰۱ و رنو داستر از پسابرجامی‌های فرانسوی هستند که در جاده مخصوص تولید و عرضه خواهند شد و در همین حال کره ای‌ها هم در کرمان با شریک‌شان سرگرم تولید هیونداهای النترا و توسان برای ورود به بازار ۹۷ با نام داخلی هستند. در کنار این خودروها هاوال اچ ۶، لوکسژن S۵، رکستون G۴ و کوراندوی جدید، اس ۷ BYDو جیلی خود را برای ورود به بازار ۹۷ آماده کرده‌اند./اعتماد