۹۰ درصد دشت‌های کشور با افت آب‌های زیرزمینی مواجه هستند/ انسداد ۴۵ هزار حلقه چاه غیرمجاز
عصرکاسپین / دبیر طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی شرکت مدیریت منابع آب ایران با تاکید بر اینکه بیش از ۹۰ درصد دشت‌های کشور با کسری مخزن و افت آب‌های زیرزمینی مواجه هستند، گفت: تاکنون ۴۵ هزار حلقه چاه غیرمجاز در سطح دشت‌های کشور مسدود شده است.
عبدالله فاضلی در گفت‌وگو با برنامه روی خط خبر شبکه خبر، گفت: در حال حاضر تعداد چاه‌های غیرمجاز کشور به ۳۲۰ هزار حلقه و چاه‌های مجاز به ۴۸۶ هزار حلقه رسیده است که در مصارف شرب، بهداشت و کشاورزی در حال فعالیت هستند.
فاضلی با تاکید بر اینکه اجرای طرح احیا و تعادل بخشی در پنج سال اخیر منجر به کاهش و تا حدود زیادی کنترل چاه‌های غیرمجاز در کشور شده است، ادامه داد: اگر در این مدت کنترل و نظارت قوی روی دشت‌های کشور نداشتیم، هر ساله امکان حفر ۱۲ هزار حلقه چاه غیرمجاز جدید وجود داشت.
وی با اشاره به اینکه از زمان اجرای طرح احیا و تعادل بخشی تاکنون ۴۵ هزار حلقه چاه غیرمجاز در سطح دشت‌های کشور مسدود شده است، گفت: نبود تنوع شغل و وابستگی به کشاروزی، محور قرار دادن کشاورزی و امتیازهای داده شده در این بخش، رایگان کردن آب و احساس رقابت در بهره‌برداران باعث شده تا این تعداد چاه غیرمجاز در سطح دشت‌های کشور حفر شود.
فاضلی با اشاره به اینکه تاکنون حدود ۷۰ هزار چاه کشور به کنتورهای هوشمند حجمی مجهز شده‌اند، ادامه داد: گران شدن کنتور و هزینه بالای تامین قطعات برای کشاورزان باعث شده تا استقبال برای نصب این تجهیزات نیز کمتر شود، از این رو درصددیم منابع مالی و تسهیلات مناسبی در اختیار کشاورزان قرار گیرد تا روند تجهیز چاه‌ها به کنتور هوشمند حجمی را سرعت ببخشیم.
دبیر طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی شرکت مدیریت منابع آب ایران در بخش دیگری از سخنان خود یادآور شد: در زمان شروع به کار طرح احیا و تعادل بخشی همگرایی و انسجام بسیار مناسبی میان دستگاه‌های مسئول به عنوان مجریان این طرح وجود داشت و همین امر منجر شده بود تا در سال‌های ابتدایی اجرای طرح، تحول خوبی در زمینه مدیریت منابع آب زیرزمینی کشور ایجاد شود.
فاضلی با تاکید بر اینکه بیش از ۹۰ درصد دشت‌های کشور با کسری مخزن و افت آب‌های زیرزمینی مواجه هستند، گفت: طی چند سال اخیر بنا به دلایلی از جمله عدم تامین اعتبارات شاهد کند شدن اجرای طرح‌های احیا و تعادل بخشی به‌منظور کنترل و تثبیت افت سفره‌های زیرزمینی در کشور هستیم.
وی با بیان اینکه اعتبارات موجود تنها پاسخگوی دو پروژه از ۱۵ پروژه طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی است، خاطرنشان کرد: اگر درصددیم این طرح به موفقیت دست پیدا کند باید هر ۱۵ پروژه در کنار هم به‌صورت زنجیره‌ای به پیش‌بروند، در غیر این صورت با عدم تامین منابع لازم، روند افت سفره‌های زیرزمینی هر ساله تشدید خواهد شد.
دبیر طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی شرکت مدیریت منابع آب ایران با تاکید بر اینکه الگوی کشت متناسب با وضعیت منابع آب کشور باید توسط وزارت جهاد کشاورزی تدوین شود، اظهار کرد: این مهم تاکنون انجام نشده است و از طرفی این وزارتخانه بایستی سند ملی آب که مربوط به دهه ۷۰ است را بر اساس وضعیت اقلیمی فعلی و ظرفیت موجود سفره‌های زیرزمینی به‌روز‌رسانی کند که این امر نیز تاکنون اتفاق نیفتاده است.
نگاه بخشی به طرح احیای آب‌های زیرزمینی منجر به شکست برنامه می‌شود
فاضلی موفقیت طرح احیا و تعادل بخشی را در گرو همکاری هرچه نزدیک‌تر دستگاه‌های عضو شورای عالی آب دانست و افزود: اگر بناست طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی موفقیت لازم را کسب کند باید به منافع ملی آن بنگریم. اگر منافع بخشی آن را در نظر بگیریم مطمئنا این طرح با شکست مواجه خواهد شد؛ بنابراین بایستی همکاری‌ها تقویت شده و نگاه‌های فرابخشی را گسترش بدهیم تا بتوانیم معضل مدیریت منابع آب‌های زیرزمینی را کاهش و تثبیت کنیم.
وی با تاکید بر اینکه امکان به صفر رساندن چاه‌های غیرمجاز وجود ندارد، گفت: از میان ۳۲۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز موجود در کشور حدود ۱۰۰ هزار حلقه مربوط به مناطق شمالی است و برداشت چندانی ندارند.
دبیر طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی شرکت مدیریت منابع آب ایران اضافه کرد: در این میان ۱۰۰ هزار حلقه چاه دیگر نیز مشمول قانون تعیین تکلیف هستند تا با ظرفیتی که در دشت‌ها ایجاد خواهد شد بتوانند تبادل آب داشته باشند و از چاه‌های مجاز آب خریداری کرده و پروانه بگیرند تا تخصیص جدید و فشاری به منابع سفره‌ها ایجاد نکنیم.