جایگاه گیلان در آمار و ارقام شیوع دیابت
رتبه سوم گیلان در بیماری دیابت و همچنین چاقی از مهم ترین چالش های حوزه سلامت در این استان محسوب می شود که نیازمند برنامه ریزی و توجه به اصلاح سبک زندگی است.
عصر کاسپین/ دیابت که از راه می‌رسد، رفتنی نیست. دیابت بیماری مزمنی است که می‌آید و تا پایان عمر در وجود آدمی نفس می‌کشد و اگر کنترل نشود آسیب‌های گسترده‌ای را متوجه اعضایی چون چشم، کلیه، قلب و عروق و اعصاب می‌سازد.
واقعیت این است که امروزه دیابت یک بیماری متابولیکی شایع در جهان بشمار می‌آید و تغییر در شیوه زندگی انسان‌ها از جمله دلایل شیوع رو به فزونی آن محسوب می‌شود. بنابراین اصلاح سبک زندگی و آگاهی بخشی نقش مهمی در پیشگیری از این بیماری و همچنین کاهش عوارض آن در مبتلایان می‌تواند داشته باشد.
بی‌تردید وجود نگاهی متمرکز و دقیق از سوی متولیان بهداشت و سلامت نسبت به شیوع این بیماری در مناطق مختلف، اتخاذ تمهیدات لازم برای کاهش شیوع و کنترل بیماری در مبتلایان، نخستین اقدامی است که می‌تواند از دامنه گسترده دل نگرانی‌های مردم در حوزه سلامت بکاهد. گفتنی است که اهمیت بیماری‌هایی چون دیابت و اطلاع رسانی درباره آنها نباید محدود به روز یا هفته خاصی باشد اما ۱۴ نوامبر در تقویم جهانی روز دیابت خوانده شده و همچنین هفته ملی دیابت فرصت مغتنمی است که بیش از هر زمان دیگری توجه مردم و مسئولان به این بیماری مزمن و دامن گستر جلب شود.
معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در نخستین روز از هفته ملی دیابت، هم زمان با روز جهانی دیابت، اعلام کرد که استان گیلان، رتبه سوم شیوع دیابت را به خود اختصاص داده است.
دکتر «سید محمود رضوانی» همچنین یادآور شد: در سال‌های اخیر افزایش شیوع بیماری دیابت در دنیا، این بیماری را به بزرگترین اپیدمی تاریخ تبدیل کرده است.
وی اعلام کرد: حداقل ۱۵.۱۴ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال در ایران از بیماری دیابت رنج می‌برند که تعداد آنها بیش از هفت میلیون و ۵۰۰ هزار نفر برآورد می‌شود و صرفاً ۷۵ درصد افراد دیابتی از بیماری خود آگاه هستند.
رضوانی در ادامه با بیان اینکه تعداد مبتلایان شناسایی شده بالای سی سال در گیلان ۹۴ هزار و ۸۴۵ نفر است، تصریح کرد: استان گیلان در عرصه عوامل خطری نظیر اختلال چربی خون و چاقی نیز رتبه اول کشوری را به خویش اختصاص داده است.
سختی‌های دیابتی‌ها
بیماران دیابتی با مشکلات بسیاری در طول زندگی خود روبرو می‌شوند. محمد شهروند میانسالی است که از یازده سال پیش متوجه شده به بیماری دیابت مبتلاست. وی در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: به طور اتفاقی وقتی برای درمان بیماری دیگری به پزشک مراجعه کرده بودم، معلوم شد به بیماری قند مبتلا هستم.
این شهروند افزود: شاید بسیاری از مردم فکر می‌کنند، همین که ما داروهایمان را به موقع مصرف کنیم و از خوردن شیرینی‌جات پرهیز کنیم، کافی است، اما این چنین نیست. انجام آزمایشات و معاینات دوره‌ای، افزایش فعالیت‌های جسمی، کنترل دقیق خورد و خوراک، دیر خوب شدن زخم‌ها، بالا و پایین شدن ناگهانی قند خون، واهمه آسیب دیدن چشم، کلیه، قلب، گوارش، اعصاب، ایجاد زخم در پا و کمیاب شدن یا افزایش قیمت داروهای مورد نیازمان از جمله مواردی است که همیشه با ما همراه است.
وی یادآور می‌شود: خوشبختانه امروزه اطلاعات خوبی در رابطه با چگونگی مواجهه با بیماری دیابت و کنترل آن در دسترس همگان است، اما انجام همه مراقبتهایی که پزشکان به ما توصیه می‌کنند، بسیار هزینه بر است و برای بسیاری از مبتلایان از نظر اقتصادی این امکان وجود ندارد.
کاهش عوارض دیابت به دنبال افزایش آگاهی
دکتر «ندا ربیعی» فوق تخصص غدد و متابولیسم بالغین با بیان اینکه شیوع دیابت در سراسر جهان بسیار افزایش یافته است، به خبرنگار مهر گفت: افزایش چند صد برابری دیابت در دنیا جلوتر از پیش‌بینی های است که داشته‌ایم. لازم به ذکر است که همین الان در دنیا بیش از ۴۰۰ میلیون نفر انسان به دیابت مبتلا هستند و در ایران حدود ۱۵ درصد از افراد بزرگسال مبتلا به دیابت و بیشتر از ۲۵ درصد افراد مبتلا به پیش‌دیابت هستند.
این پزشک علت افزایش شیوع دیابت در دنیا و همچنین گیلان را متوجه سبک زندگی، کم تحرکی، چاقی، رژیم‌های غذایی پرکالری دانست و گفت: اما موضوع مؤثر دیگر شاید برخوردار نبودن مردم از آموزش کافی باشد. هر چند در یکی و دو دهه اخیر آگاهی مردم نسبت به دیابت افزایش یافته و همین آگاهی و همچنین پیشرفت در درمان و تشخیص زودرس سبب شده تا عوارض دیابت کاهش یابد. به عنوان مثال قبلاً دیابت، شایع‌ترین علت نارسایی کلیه، نابینایی و قطع عضو محسوب می‌شد، ولی طی دو دهه اخیر خوشبختانه این موارد کاهش یافته و این موضوع به سبب آموزش‌هایی است که مردم از طریق شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها دریافت می‌کنند. حالا مردم به این آگاهی رسیده‌اند که انجام آزمایش و تشخیص به موقع بیماری و همچنین توجه به عوارض دیابت بسیار حائز اهمیت است.
ضرورت بررسی‌های دوره‌ای
انجام معاینات و بررسی‌های دوره‌ای برای کاهش عوارض دیابت از جمله موضوعات مهم برای حفظ سلامت مبتلایان به این بیماری است. ربیعی در این باره تصریح کرد: کسانی که دیابت تیپ ۲ دارند از زمان تشخیص و افرادی که مبتلا به دیابت تیپ یک هستند از پنج سال بعد تشخیص از لحاظ عوارضی نظیر مشکلات چشمی، کلیوی و عصبی مورد بررسی قرار می‌دهیم.
وی اضافه کرد: معمولاً زمان تشخیص دیابت، بیمار را برای بررسی ته چشم نزد چشم‌پزشک می‌فرستیم. چون افراد دیابتی ممکن است علی رغم داشتن دید نرمال یک دفعه دچار کم بینایی یا نابینایی شوند. باید توجه داشت که بررسی چشم باید سالیانه تکرار شود و اگر مشکلی وجود داشته باشد ممکن است چشم‌پزشک بخواهد که بیمار ۳ یا ۶ ماه بعد مراجعه مجدد داشته باشد.
ربیعی با اشاره به اینکه عملکرد کلیه را نیز با انجام بعضی آزمایشات، بررسی می‌کنیم، اظهار کرد: در این راستا یکی از نکات مهم، پروتئین در ادرار این افراد است که چک می‌کنیم. چرا که ممکن است آنها سال‌ها قبل از اینکه دچار نارسایی کلیه شوند، پروتئین در ادرار خویش دفع کنند، یعنی اولین علامت همین دفع پروتئین در ادرار است که خوشبختانه هم اکنون داروهایی داریم که می‌توانیم به وسیله آنها جلوی پیشرفت این بیماری کلیه را بگیریم.
وی ادامه داد: این بررسی نیز سالانه باید تکرار شود. و اما نکته بسیار مهم دیگر که باید به آن توجه داشته باشیم، این است که بیماران دیابتی و پیش دیابتی ۲ تا ۴ برابر بیشتر در معرض احتمال ابتلاء به بیماری‌های قلبی و عروقی قرار دارند و شایع‌ترین علت مرگ در افراد دیابتی، بیماری‌های قلب و عروق است. از این رو مبتلایان به دیابت باید تحت نظر دکتر قلب و عروق از این نظر مورد بررسی کامل قرار گیرند. همچنین باید تلاش کنیم با کنترل چربی و فشار خون، خطر ابتلاء به عوارض قلبی و عروقی را در این افراد کاهش دهیم.
این پزشک همچنین یادآور شد: بیماران دیابتی باید از مصرف سیگار خودداری کنند؛ زیرا سیگار احتمال ابتلاء به همه عوارض را در بیماران دیابتی افزایش می‌دهد. همچنین از یاد نباید برد که این افراد باید درباره موضوعی با عنوان پای دیابتی هم آموزش مناسب داشته باشند. چرا که ۱۵ درصد مبتلایان به دیابت در خطر بیماری‌های عفونت پا و پای دیابتی قرار دارند.
وی اظهار کرد: می‌دانیم که پوست مبتلایان به دیابت، خشک بوده و به دنبال نوروپاتی ممکن است دچار اختلال حس در اندام تحتانی باشند، بنابراین امکان آسیب در ناحیه پا وجود دارد و اصلاً متوجه این موضوع نشوند. از این رو مبتلایان به دیابت باید هر روز پای خود و لای انگشتان پا را معاینه کنند. این معاینه سالی یک تا دو بار هم توسط پزشک باید انجام شود.
ربیعی ادامه داد: افراد دیابتی باید پاها را هر روز شستشو داده، سپس کامل خشک و چرب کنند و البته موضوع مهم دیگری که نباید از نظر دور بماند این است که افراد مبتلا به دیابت باید سالانه نسبت به تزریق واکسن آنفلوانزا و واکسن ذات‌الریه اقدام کنند و همچنین دوره کامل واکسن هپاتیت ب را نیز دریافت کنند.
افزایش قیمت داروها
افزایش قیمت دارو برای همه مردم نگران کننده است اما در این بین افرادی که با بیماری‌های مزمن و همچنین بیماری‌های خاص دست به گریبان هستند، بیش از دیگران تحت فشار قرار می‌گیرند. بی تردید کمک به درمان این بیماران و توجه متولیان امر نسبت به این موضوع، وظیفه‌ای است که انجامش از اهمیتی خاص برخوردار است. دکتر ربیعی در بخشی از اظهاراتش یادآورشد: متأسفانه قیمت بعضی از داروها خیلی افزایش یافته و همین موضوع سبب می‌شود تا برای تجویز برخی داروها محدودیت داشته باشیم؛ چرا که متأسفانه بسیاری از بیماران را می‌بینیم که بخاطر قیمت دارو، درمانی که باید بگیرند را کنار می‌گذارند و به درمان قبلی خویش بر می‌گردند. لازم به ذکر است که انجمن دیابت تلاش کرده تا یک سری از داروها در لیست بیمه قرار بگیرند.
وی درباره حمایت‌هایی که از مبتلایان به دیابت در گیلان انجام می‌شود، گفت: خوشبختانه انجمن حمایت از بیماران دیابتی در گیلان فعال است و من بسیاری از بیماران را می بی نم که با این انجمن آشنا هستند و از آموزش‌های آن بهره مند می‌شوند. این انجمن در مواردی نظیر مشکلات ناشی از پای دیابتی هم یاری‌رسان بیماران است. همچنین دانشگاه علوم پزشکی گیلان نیز حمایت می‌کند و در حال حاضر مشکلی که وجود دارد و باید مورد توجه قرار بگیرد موضوع افزایش وزن و رژیم‌های غذایی پرکالری است که سبب شده گیلان جز رتبه‌های اول دیابت و چربی خون در کشور قرار بگیرد.