پایداری شبکه گاز؛ اولویت نخست شرکت ملی گاز ایران
۱۰۰ روز از انتصاب معاون وزیر نفت و مدیرعامل جدید شرکت ملی گاز ایران می‌گذرد؛ ۱۰۰ روزی که در صنعت گاز، هر روز آن با چالشی بزرگ ازجمله ناترازی انرژی همراه بود؛ اما شرکت ملی گاز ایران پر تلاش در راه رفع این چالش‌ها گام برداشت تا بتواند شرایط بهتری را برای مردم فراهم آورد.
عصرکاسپین/ به گفته سعید توکلی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، اقدامات انجام‌شده در سه ماهه نخست دولت چهاردهم شامل؛ تلاش‌هایی برای پایداری، امنیت، بهره‌ور بودن و توزیع ایمن گاز، دیپلماسی انرژی و مدیریت مصرف گاز، نشان‌دهنده تلاش‌های مستمر برای بهبود شرایط و افزایش بهره‌وری در صنعت نفت و گاز کشور است.
با هم گزارش اقدامات ویژه و اثربخش ۱۰۰ روزه معاون وزیر و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران را پی می‌گیریم؛
*********************
پیگرانی هوشمند
معاون وزیر نفت در امور گاز در ابتدا با اشاره به این‌که پیگرانی هوشمند در سه‌ماه‌ونیم قبل از تحویل دولت چهاردهم انجام شده بود، گفت: بالغ بر ۱۲ نقطه سرجوش در خط هشتم سراسری دچار مشکل بود.
توکلی در ادامه، افزود: بر اساس نظرات کارشناسی، یکی از روش‌های رفع مشکل، قطع خط و مواجهه با حجم زیادی تخلیه و مهم‌تر از آن، استفاده نکردن از خط هشتم سراسری با ظرفیت ۱۰۰ میلیون مترمکعبی بود که با بررسی فنی و اجرای روش تعمیراتی جدید، از توقف توزیع گاز در این خط لوله سراسری جلوگیری به عمل آمد.
برگزاری زودهنگام جلسات سوخت به‌منظور توزیع ایمن و پایدار گاز
توکلی درخصوص توزیع ایمن و پایدار گاز، گفت: برگزاری جلسات سوخت شرکت ملی گاز ایران به‌منظور بررسی وضعیت مقدار گاز تحویلی به شبکه و اتخاذ تصمیم‌های جدید با توجه به پیش‌بینی‌ها و سناریوهای مختلف برای افزایش پایداری، به‌ویژه قابلیت اطمینان شبکه، امسال یک ماه زودتر از سال گذشته آغاز شد.
کاهش زمان تعمیرات اساسی
وی کاهش زمان تعمیرات ایستگاه‌های مختلف تقویت فشار و پالایشگاه‌ها را از دیگر تصمیمات این نشست‌ها عنوان کرد و گفت: این اقدام، تأثیر زیادی بر زمان پایداری شبکه داشت. به‌عنوان مثال، تعمیرات پالایشگاه خانگیران که به مدت سه روز برنامه‌ریزی شده بود، با ارزیابی ریسک به سال آینده موکول شد تا از عدم انتقال حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ میلیون مترمکعب جلوگیری شود.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران کاهش زمان اتصال فاز دوم پالایشگاه ایلام به خط سراسری را از دیگر موارد مهم مطروحه در جلسات سوخت عنوان کرد و افزود: با برنامه‌ریزی دقیق و تعریف جبهه‌های کاری موازی و فشرده، زمان اجرای این پروژه از ۶۵ روز به ۳۰ روز کاهش یافت و موجب شد تولید پالایشگاه متوقف نشود.
پایداری مطلوب پالایشگاه‌ها
توکلی با اشاره به اهمیت آمادگی و افزایش قابلیت اطمینان تأسیسات تصریح کرد: در پالایشگاه‌های فاز ۶، ۷ و ۸، افزون بر اجرا و اصلاح خروجی وضعیت توربین‌ها و کمپرسورها، با تشکیل نخستین کارگروه تخصصی ابزار دقیق با استفاده از ظرفیت شرکت ملی گاز و نیز کارگروهی تلفیقی، در قالب کارگروه ابزار دقیق و برق و اعزام همکاران منطقه ۲ عملیات انتقال گاز به آن‌جا و بررسی وضع موجود، این پالایشگاه‌ها به پایداری بسیار مطلوبی دست یافتند.
وی در ادامه، افزود: علاوه بر این، با توجه به این‌که فاز ۱۴ یا اصطلاحاً پالایشگاه سیزدهم پارس جنوبی یکی از بهترین نقاط ما در ارتباط با بحث پایداری شبکه است، تمهیداتی با کمک شرکت ملی نفت ایران انجام و دو عدد از کرایژن‌های موجود در ایستگاه‌ها به آن منطقه حمل شد و پایداری شبکه را برای ما به ارمغان آورد.
به گفته توکلی، با این اقدام، به احتمال زیاد ما افزایش تولید را هم در این پالایشگاه خواهیم داشت؛ چراکه این مهم در آرایش شبکه خصوصاً در فشار خروجی پالایشگاه کنگان بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
کاهش ۳۰ درصدی مصرف گاز در ساختمان
وی مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان را از موارد بسیار اثربخش در رفع ناترازی انرژی و کاهش ۳۰ درصدی مصرف گاز در ساختمان‌ها عنوان و بیان کرد: علاوه بر این‌که مکاتبات لازم در این زمینه با وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و طرف‌های ذی‌نفع و متولی انجام و این موضوع در نشست‌های متعددی در شورای عالی امنیت ملی و کمیسیون‌های انرژی، اقتصادی و عمرانی مطرح و خوشبختانه این حساسیت در سازمان‌های متولی ایجاد شد.
به گفته توکلی، این مبحث به کاهش ۳۰ درصدی مصرف گاز در ساختمان‌ها کمک می‌کند و می‌تواند به کاهش ناترازی انرژی منجر شود.
ایجاد پلتفرم یکنواخت اطلاعات در سازمان‌های دولتی
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران به اهمیت استفاده از یک پلتفرم (سکوی) یکنواخت برای استفاده از داده‌ها به‌عنوان ابزاری کاربردی برای رفع ناترازی انرژی در کل سازمان‌های دولتی اشاره کرد و افزود: نخستین نشست برای انجام این اقدام حدود دو هفته قبل برگزار شد و قرار بر این است که شرکت ملی گاز ایران با استفاده از سکوی یکنواخت و یکپارچگی اطلاعات و سپس تحلیل داده‌ها، به نتایج خوبی دست یابد.
توکلی تأکید کرد: همچنین با این اقدام، می‌توان بستری ایمن برای اجرای کنتورهای هوشمند فراهم کرد. بخش زیادی از پروژه بهبود مدیریت شبکه، با اجرای کنتورهای هوشمند قابل انجام است. تمامی این اقدامات، نشان‌دهنده تلاش‌های مستمر برای افزایش بهره‌وری و امنیت در شبکه انتقال گاز کشور است.
فرآیند کنترل سرقت گاز
وی درباره سرقت گاز و انشعابات غیرمجازی که در بعضی نقاط کشور از سوی افراد سودجو انجام می‌شود، تصریح کرد: مکاتباتی با دستگاه‌های قضایی صورت گرفت و برخورد مناسب با آن‌ها صورت گرفت؛ ضمن آن‌که فرآیند کنترل این موضوع تداوم دارد. تلفن ۱۹۴ امداد گاز و سامانه ۱۵۹۴ برای اعلام سرقت گاز، انشعاب غیرمجاز یا استفاده از سیستم‌های گرماتاب در فضاهای باز تعریف شده است.
اجرای کمپین هوادار انرژی
معاون وزیر نفت در امور گاز در ادامه، درباره اجرای کمپین هوادار انرژی در کل کشور توسط روابط عمومی شرکت ملی گاز ایران، اظهار کرد: یکی دیگر از موارد مطرح شده، بحث کمپین هوادار انرژی بود که از طریق روابط عمومی به عنوان هوادار انرژی در کل کشور جاری و ساری و برای فرهنگ‌سازی در الگوی مصرف، ۱۲ سرفصل پروژه‌ای مرتبط با فرهنگ‌سازی تعریف شد که برنامه‌های عملیاتی تک تک این موارد در حال انجام است.
همیار گاز
به گفته توکلی، همیار گاز نیز، ازجمله مواردی در این ارتباط است که تجربیات مفیدی در بعضی استان‌ها به ویژه خراسان رضوی، کسب کرده تا از ظرفیت معلمان مدارس، همچنین دانش‌آموزان پایه پنجم و ششم استفاده شود.
این افراد با مکانیسم‌های تشویقی تعریف‌شده، آگاهی و اطلاعات خوبی درباره موضوعات ایمنی و مصرف انرژی کسب کرده‌اند. آن‌ها می‌توانند اقدامات کوچک خود را در یک سیستم کامپیوتری اعلام کنند که زیرساخت آن بر اساس قراردادی با آموزش و پرورش ایجاد شده است. این اقدامات در راستای فرهنگ‌سازی مصرف انرژی و افزایش آگاهی عمومی در این زمینه مؤثر بوده است.
تلاش برای پایداری خطوط
توکلی توسعه خط چلوند- رشت را از دیگر اقدامات بسیار مهم برشمرد و گفت: این محدوده از نقاط بسیار چالش‌برانگیز بود که با بررسی‌های واحدهای برنامه‌ریزی و دیسپچینگ شرکت ملی ایران و همراهی و همکاری شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران، با تغییر آرایشی در شبکه، مشکل رفع شد و خط به پایداری گاز رسید.
در واقع، امسال با اجرای خط چلوند- رشت، اتصال و تغییر آرایشی انجام شد که پایداری شمال غرب کشور را در اوج سرما تأمین کرد.
اجرای طرح بخاری‌های راندمان بالا
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، یکی دیگر از اقدامات مهم طی این بازه زمانی را، اجرای طرح بخاری‌های راندمان بالا عنوان کرد و گفت: با همکاری واحد برنامه‌ریزی مدیریت انرژی، نخستین محموله بخاری‌های با راندمان بالا بر اساس قرارداد از قبل تعیین‌شده، تأمین شد که می‌تواند به کاهش مصرف انرژی در کشور کمک کند.
به گفته توکلی، بین ۱۵ تا ۲۰ میلیون بخاری در کشور وجود دارد که با اجرای تعویض آن‌ها با اولویت مدارس و مساجد به صرفه‌جویی انرژی در کشور کمک می‌شود.
طرح کاهش ۱۰ درصدی مصرف گاز در زمستان
توکلی ادامه داد: درخصوص صنایع فولاد، طرحی برای کاهش ۱۰ درصدی مصرف گاز در زمستان اجرا شده است. این طرح به صنایع فولاد کمک می‌کند تا با کاهش مصرف گاز، از فشار بر شبکه جلوگیری کنند و در عوض از مزایای مالی بهره‌مند شوند.
وی در ادامه، افزود: این اقدامات نشان‌دهنده تلاش‌های مستمر همکاران‌مان در شرکت ملی گاز ایران برای بهبود کارآیی و پایداری شبکه گاز کشور است و هدف آن، افزایش آگاهی عمومی درباره مصرف بهینه انرژی و استفاده از منابع به شکل مؤثرتر! این اقدامات می‌تواند تأثیر زیادی بر کاهش مصرف انرژی داشته باشد؛ از این رو، به کل کشور تعمیم داده شده تا بهبود وضعیت بازار انرژی را به دنبال داشته باشد.
تداوم عرضه گواهی صرفه‌جویی گاز
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با بیان این‌که عرضه گواهی صرفه‌جویی گاز از مهم‌ترین، بهترین و اثربخش‌ترین اقداماتی است که از قبل آغاز شده بود و در این دوره نیز به‌صورت جدی انجام می‌شود، اظهار کرد: بر این اساس، در این بازار، گازهایی که از طریق گواهی صرفه‌جویی تولید می‌شوند، به قیمت‌گذاری می‌رسند و متقاضیان می‌توانند این گواهی‌ها را خریداری کنند.
به گفته وی، این خریدها به ما اجازه می‌دهد تا از گاز در زمان‌های پیک مصرف استفاده کنیم. قیمت‌ها به حدی رقابتی شده‌اند که از ۱۲ هزار تومان فراتر رفته و متقاضیان بیشتری جذب کرده‌اند؛ هرچند به واسطه ناترازی موجود، میزان عرضه هم کمتر شده است.
توکلی سرمایه‌گذاری پتروشیمی‌ها در طرح‌های صرفه‌جویی گاز به پیشنهاد وزارت نفت را یکی از دیگر اقدامات همسو با پویش مردمی مدیریت مصرف گاز با کاهش ۱۰ درصدی در بخش خانگی اعلام و تصریح کرد: این موضوع در حال پیگیری است تا با تعیین سازوکار آن، به سرعت، عملیاتی شود و به صرفه‌جویی در مصرف گاز کمک کند.
وضعیت قابل قبول درصد نفوذ گاز در روستاها و شهرها
وی تصریح کرد: یکی دیگر از اقدامات مهم، استفاده از ظرفیت شورای اقتصاد بر اساس ماده ۸۷ قانون تنظیم بودجه است. با توجه به وابستگی بالای سبد انرژی کشور به گاز (بیش از ۷۲ درصد)، سقف معینی برای سرانه انشعاب تعیین شده تا از گازرسانی به روستاهایی که توجیه اقتصادی ندارند، جلوگیری شود؛ چراکه بعضاً اتفاق می‌افتاد روستاهای زیادی با مکانیزم‌های مختلف و اخذ مجوزهای خاص یا ارفاقی، برای گرفتن انشعاب مراجعه می‌کردند که شاید گازرسانی به آن روستا توجیه‌پذیر نبود و باید با نوع دیگری از انرژی، بحث نیاز آن‌ها مرتفع می‌شد.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در ادامه، افزود: این مصوبه باعث می‌شود که امکان اضافه کردن روستاهای جدید خارج از این گروه وجود نداشته و فقط روستاهای قابل گازرسانی مشخص شوند.
توکلی ادامه داد: با این اقدام، می‌توان گفت که کشور از نظر درصد ضریب نفوذ گاز در روستاها و شهرها به وضعیت قابل قبولی رسیده است.
اهمیت بالای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر
معاون وزیر نفت در امور گاز در ادامه، اظهار داشت: ازجمله برنامه‌های خوبی که در برنامه‌های قبلی توسعه مانند برنامه ششم توسعه و هفتم پیشرفت و همچنین در مصوبه‌های شورای عالی انرژی مطرح شده و شاید وزارت نیرو مکلف به انجام آن بود، بحث انرژی‌های تجدیدپذیر بود که به شدت، مورد تأکید قرار گرفت؛ ضمن این‌که با توجه به اهمیت بالای انرژی‌های تجدیدپذیر، شرکت تلاش کرده تا تولید انرژی از این منابع را افزایش دهد.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران به افزایش تولید انرژی‌های تجدیدپذیر اشاره و تصریح کرد: وزارت نیرو مکلف به توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است، اما تأمین منابع آن به‌عهده شرکت ملی گاز ایران بود که این شرکت با توجه به اهمیت این موضوع در مقدار مصرف گاز کشور، همه تعهدات را انجام داده و هیچ بدهی به وزارت نیرو یا تجدیدپذیرها ندارد.
دیپلماسی انرژی
* نشست تخصصی با روس‌ها
وی با بیان این‌که یکی از مهم‌ترین ابعاد و الزامات برنامه هفتم پیشرفت در بخش دیپلماسی انرژی، تأکید تبدیل ایران به هاب گازی منطقه بوده، اظهار کرد: تفاهم‌نامه‌ای با روسیه قبلاً امضا شده بود که این تفاهم نیاز به مذاکراتی دقیق و کارشناسی داشت، به این منظور، طی این مدت کوتاه، بالغ بر ۱۲ نشست کاملاً تخصصی- کارشناسی؛ ۳ نشست حضوری و بقیه به‌صورت ویدئوکنفرانسی برگزار شد.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با اشاره به این‌که تمام پارامترهای قرارداد در کارگروه مذاکره فنی تقریباً به جمع‌بندی رسیده و امیدواریم این موضوع نهایی شود، اظهار کرد: نهایی شدن این قرارداد حتماً به پارامترهای مختلفی بستگی دارد، ولی به‌طور کلی، اقدامات صورت‌گرفته نشان‌دهنده تلاش برای تنوع‌بخشی به سبد انرژی کشور و کاهش وابستگی به گاز طبیعی است که می‌تواند امنیت انرژی را افزایش دهد.
به گفته توکلی، با انجام این قرارداد می‌توان با خرید گاز در فاز نخست و استفاده در صنایع مولد، ایجاد ارزش افزوده کرد که در رشد اقتصادی کشور بسیار تأثیرگذار است.
* ترکیه و واردات گاز بیشتر
توکلی به مذاکرات مطلوب و اثربخش با طرف ترکی برای صادرات گاز به این کشور اشاره و تصریح کرد: امیدواریم بتوانیم این قرارداد را به‌صورت بلندمدت‌تر تمدید و الحاقیه‌های قابل قبولی به آن اضافه کنیم، هرچند این مهم، بستگی به مقدار مصرف گاز در داخل دارد؛ ضمن این‌که ترکیه از دریافت گاز بیشتر استقبال می‌کند. و این یکی از پتانسیل‌ها و نقاط خوبی است که می‌تواند ما را به برنامه توسعه، پیشرفت و تمامی اسناد بالادستی نزدیک کند.
*توسعه تجارت گازی ایران
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران تصریح کرد: با وجودی که ایران دومین دارنده مخازن گاز و سومین تولیدکننده گازطبیعی در جهان است، اما مقدار صادرات گاز کشور به کمتر از یک درصد می‌رسد.
وی ادامه داد: با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری بر گسترش ارتباط با همسایه‌ها، صادرات گاز نیز فرصت ارزشمندی برای افزایش درآمد و ارزش افزوده برای کشور و گسترش تبادلات و تعاملات بین‌المللی است.
معاون وزیر نفت با تأکید بر این‌که توسعه دیپلماسی انرژی از اولویت‌های اصلی شرکت ملی گاز ایران است، بیان کرد: مذاکرات گسترده‌ای با ترکمنستان برای تمدید قرارداد گاز در حال انجام است که یکی از اولویت‌های اصلی شرکت ملی گاز ایران به شمار می‌رود، همچنین، مذاکراتی با آذربایجان، ارمنستان و عراق نیز در جریان است.
به گفته توکلی، هدف از این تعاملات، استفاده بهینه از منابع گازی و مدیریت مصرف انرژی در کشور است تا بتوانیم با استفاده از این فرصت‌ها، تجارت گازی ایران را در منطقه به حد قابل قبولی، متناسب با ظرفیت تولید و مخازن کشور برسانیم.
موفقیت در زمینه فناوری‌های بومی‌سازی شده
توکلی با بیان این‌که در زمینه فناوری‌های بومی‌سازی شده نیز، موفقیت‌های خوبی طی این مدت حاصل شده، اظهار کرد: یکی از موارد مهم در این زمینه، بومی‌سازی فلوکامپیوترهای کاستولی برای اندازه‌گیری دقیق گاز در شبکه انتقال و توزیع است؛ این فناوری‌ها به بهبود دقت اندازه‌گیری کمک شایانی خواهند کرد.
به گفته توکلی، یکی دیگر از تجهیزات استراتژیک بومی‌سازی شده در پالایشگاه‌ها، کلدباکس است که مراحل نهایی تست آن نیز در این مدت انجام شده است. این تجهیزات از اهمیت بالایی برخوردارند و می‌توانند تأثیر زیادی بر عملکرد پالایشگاه‌ها داشته باشند.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران افزود: در مجموع، این اقدامات نشان‌دهنده تلاش‌های مستمر برای بهبود زیرساخت‌ها و افزایش قابلیت اطمینان شبکه گاز کشور هستند و می‌توانند به رونق اقتصادی و توسعه صنایع مختلف کمک کنند.
افزایش کارکرد توربوکمپرسورها در شبکه انتقال گاز
توکلی در ادامه سخنان خود، با اشاره به اقدامات مهم شرکت انتقال گاز ایران در این بازه زمانی، توضیح داد: ازجمله مهم‌ترین مباحث در این بخش، می‌توان به بحث افزایش کارکرد توربوکمپرسورها در شبکه انتقال گاز در ماه‌های شهریور و آبان اشاره کرد.
وی در ادامه، افزود: این افزایش کارکرد توربوکمپرسورها نسبت به سال گذشته، مؤید این است که تأسیسات و تجهیزات مختلف، علی‌رغم این‌که زمان تعمیرات آن‌ها به دلایل متعدد به تأخیر افتاده بود، ولی همکاران بنده در شرکت انتقال گاز با تغییر آرایش و اقدامات بسیار خوب عملیاتی که انجام دادند، توانستند از کاهش پایداری شبکه جلوگیری به عمل آورده و با این اقدام، افزایش قابلیت اطمینان در شبکه را موجب شوند.
به‌روزآوری سیستم‌های دیسپچینگ شرکت ملی گاز
معاون وزیر نفت در امور گاز با تأکید بر این‌که به‌روز بودن سیستم‌های دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران در مدیریت شبکه بسیار با اهمیت است، گفت: طی این سه ماه، به‌روزآوری این سیستم انجام و با اخذ مجوزهای مرتبط از دستگاه‌های بالاسری، هم‌اکنون آماده سرویس‌دهی و کنترل شبکه است.
استفاده از ظرفیت مرکز ارزیابی مدیران
توکلی در قسمت پایانی سخنان خود، استفاده از ظرفیت مرکز ارزیابی مدیران را از مهم‌ترین پروژه‌های شرکت ملی گاز ایران دانست و گفت: مدت مدیدی این سیستم کم‌رنگ شده بود، اما ارزیابی مدیریت در تمام انتصاب‌ها در این دوره، مورد توجه قرار گرفته است.
وی ادامه داد: در این راستا، شرکت ملی گاز ایران در راستای افزایش رضایت ذینفعان، اقداماتی را در زمینه ارزیابی مدیران و به‌روزرسانی سیستم‌های کنترل شبکه انجام داده است.