به گزارش عصرکاسپین:در روزهایی که پای یک آلاینده جدید به هوای تهران باز شده، رئیس‌جمهور قانون اصلاح نحوه جلوگیری از آلودگی هوا را برای اجرا به سازمان حفاظت محیط زیست ابلاغ کرد.
معاینه فنی و معافیت خودروهای نو یکی از بندهای مهم این قانون است که حالا موجب می‌شود تا خودروهایی با عمر
۴ سال و بیشتر برگه معاینه فنی بگیرند.
۳ سال انتظار برای تصویب قانون
براساس آنچه سوابق قانون هوای پاک نشان می‌دهد ۳۱شهریور ۹۳نخستین نسخه از لایحه این قانون به مجلس شورای اسلامی رسید. بدین‌ترتیب لایحه این قانون ۱۰۵۷روز در مرحله قانونگذاری باقی ماند تا عمر دولت یازدهم به اجرای این قانون قد ندهد. هم‌اکنون که مجالی برای اجرای این قانون در دولت دوازدهم پدید آمده، می‌توان دورنمای این قانون را بررسی کرد تا مشخص شود مهم‌ترین گام ۲قوه کشور یعنی دولت یازدهم و مجلس دهم برای هوای پاک تا چه حد به هوای پاک ارتباط داشته و چه اندازه قابلیت اجرا دارد؟
براساس آنچه در ۳۰ماده مهم مصوب قانون هوای پاک آمده تنها ۸ماده به‌صورت مستقیم به چالش هوای پاک در ۶کلانشهر تهران، کرج، تبریز، مشهد، اصفهان و شیراز اختصاص دارد. این کلانشهرها بیش از همه از وجود وسایل نقلیه آلاینده در تهدید هستند و جمعیتی بیش از ۳۰میلیون نفر ساکن دارند. از طرفی در ۲۲بند باقیمانده لایحه هوای پاک موضوعاتی نظیر کنترل صنایع آلاینده(چالش شهر اراک)، حفظ منابع انرژی، کنترل بیکاری، درآمدزایی، آلودگی امواج و صوتی، کنترل گردوغبار(بحران اهواز و زابل) و شهرسازی مطرح شده که هیچ‌گونه ارتباطی با بحث هوای پاک ندارند.
ناامیدی از معاینه فنی دوساله
فارغ از بحث آماری درخصوص قانون هوای پاک، در بحث محتوایی و کیفی نیز نکاتی چند مطرح است که باید پیش از اجرا درنظر گرفت. برای نمونه قانون هوای پاک در یکی از مهم‌ترین گام‌ها قرار بود معاینه فنی ۵ساله خودروهای غیرنو را به ۲سال کاهش دهد اما در نهایت این معافیت به ۴سال رسید. کارشناسان محیط‌زیست معتقدند معاینه فنی مستمر ۱۰تا ۱۵درصد از آلودگی هوای کلانشهرهای کشور می‌کاهد اما با معافیت چهارساله خودروها از معاینه فنی، وضع به همان روال سابق دنبال خواهد شد. نواب حسینی‌منش، مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران درخصوص جزئیات اجرایی قانون هوای پاک در خطوط معاینه فنی به همشهری گفت: این قانون برای ما از روز ابلاغ لازم‌الاجراست و همانطور که از سال ۹۵در مورد طرح کاهش آمادگی اجرا داشتیم، در این مورد هم آمادگی معاینه خودروها را داریم.
به گفته وی، با ابلاغ قانون هوای پاک، خودروهای مدل ۲۰۱۲میلادی و قبل از آن و خودروهای داخلی مدل ۹۱و قبل از آن باید برای دریافت برگه معاینه فنی به مراکز مراجعه کنند. بنابراین بهتر است پیش از اجرای رسمی این قانون، این خودروها معاینه فنی خود را دریافت کنند. حسینی‌منش افزود: البته پلیس راهور نیز باید در مسیر اعمال قانون وارد شود و پای کار بیاید.
پشت دودها شهریست
براساس آخرین مطالعات علمی انجام شده در شرکت کنترل کیفیت هوای تهران ۸۰درصد علت آلودگی هوای تهران و ۵کلانشهر کشور، وسایل نقلیه‌ای هستند که از کیفیت پایینی در کنترل میزان آلایندگی برخوردارند و اندکی پس از ساخت، خود را برای تولید دود آماده می‌کنند. بر این اساس خودروهای شخصی کاربراتوری در شهری نظیر تهران روزانه ۶۴۰تن آلودگی تولید می‌کنند. موتورسیکلت‌های کاربراتوری روزانه ۳۸۰تن آلودگی تولید می‌کنند. همچنین اتوبوس ادارات و مینی‌بوس‌ها روزانه ۳۴۰تن گازهای آلاینده وارد هوا می‌کنند و کامیون‌ها روزانه ۱۴۰تن در هوا سمی به نام دوده یا کربن سیاه را می‌پراکنند.
از جیب مردم به هوای قانون
وحید حسینی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در یادداشتی اختصاصی برای همشهری پیرامون قانون هوای پاک نوشت: مهم‌ترین نکته این قانون آن است که گارانتی تجهیزات کنترل آلایندگی خودرو فقط ۲سال درنظر گرفته شده و در بقیه نقاط دنیا این مقدار حدود ۸سال است درحالی‌که نخستین زمان برای رسیدن به معاینه فنی و طبیعتا چک کردن میزان آلودگی خودرو ۴سال است. از این‌رو قطعا در نخستین معاینه فنی، گارانتی تجهیزات کنترل آلایندگی خودرو تمام‌شده و مردم باید با هزینه شخصی، ایراد کنترل آلایندگی خودروی خود را برای پاس کردن معاینه فنی از جیب پرداخت کنند. در عین حال این روند باید کاملا برعکس باشد یعنی نخستین زمان معاینه فنی خودرو خیلی زودتر از اتمام گارانتی تجهیزات کنترل آلایندگی فرابرسد.
در این قانون به جای فشار آوردن به‌خودروساز برای نصب تجهیزات کنترل آلایندگی مناسب و باکیفیت، به مردم فشار می‌آید که با هزینه خودشان این ضعف کیفیت را جبران کنند. در عین حال به این نکته توجه کنید که گارانتی تجهیز کنترل خودرو یک موضوع حاکمیتی است، به سلامتی مردم مربوط است و باید از طرف حاکمیت اعمال شود و عمر مناسبی هم داشته باشد. در عین حال گارانتی خودرو اصلا موضوع حاکمیتی نیست و رقابتی است بین خودروهای مختلف که بازار آن را تعیین می‌کند. بدین‌ترتیب در بحث گارانتی تجهیزات کنترل آلایندگی، حاکمیت باید ورود بهتری داشته باشد.