عصرکاسپین/بودجه سال ۱۳۹۸ بسته شده و جایی برای جبران خسارت سیلاب ندارد و به نظر می رسد دولت مجبور است با چاپ پول و برداشت از ذخایر ارزی صندوق توسعه ملی به پرداخت خسارت بپردازد که این دو راهکار تورم و نوسان گیری در بازار ارز را به همراه خواهد داشت.
اخبار اقتصادی روز جاری که عموم خوانندگان آنها را پیگیری کردند تأثیر جبران خسارات سیل بر اقتصاد و تورم، برداشت از ذخایر ارزی صندوق توسعه ملی، آخرین تصمیمات دلاری در بودجه ۱۳۹۸، گرانی محصولات کشاورزی و تصمیمات دولتی در این زمینه، شرایط بازار مسکن در سال ۱۳۹۸ و ارزش نرخ ارز در بازار بوده است.
در روزهای گذشته به واسطه وقوع سیل در بسیاری از استان‌ها همچون بخش‌هایی از استان گلستان، مازندران، لرستان و خوزستان دولت مکلف شد تا به جبران خسارات و همراهی مردم در رفع مشکلات بپردازد که کارشناسان بسیاری با توجه به بسته شدن بودجه سال جاری معتقد بودند دولت برای جبران خسارات سیل دو راه پرخطر همچون چاپ پول و برداشت از ذخایر ارزی صندوق توسعه ملی در پیش دارد که بررسی صحبت‌های مسئولان همچون رئیس مجلس شورای اسلامی و رئیس کل بانک مرکزی نشان از آن دارد که دولت نیز به انتخاب این دو راه فکر می‌کند.
اقتصاد ایران در سال‌های اخیر همواره با مشکل رکود تورمی دست و پنجه نرم کرده است. دولت یازدهم نیز در برنامه‌های اقتصادی خود به دنبال کاهش تورم و رکود در کنار یکدیگر بوده و از تصمیماتی که منجر به افزایش تورم می‌شد دوری کرد، اما چاپ پول یکی از اتفاقاتی است که منجر به افزایش تورم در کشور می‌شود و با توجه به آنکه یکی از راه‌های پیش‌روی دولت برای جبران خسارت سیل چاپ پول است، به نظر می‌رسد تصمیم آینده دولت در حوزه اقتصاد، تورم جدیدی به همراه داشته باشد که در این رابطه وحید شقاقی شهری، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران معتقد است غیر از کانال بودجه، دولت می‌تواند از طریق راه‌های دیگری نسبت به تأمین مالی خسارت اقدام کند که چاپ پول یکی از این گزینه‌ها است. با این حال در چاپ پول دولت باید تبعات تورمی تصمیم خود را بپذیرد.
همان طور که گفته شد یکی دیگر از راه‌های تأمین منابع جبران خسارت سیل اخیر، برداشت از منابع توسعه ملی است که در جدیدترین تصمیم به صورت رسمی و با مجوز مقرر شد دولت برای ۱۰ بخش رقمی در حدود دو میلیارد و ۳۷۵ میلیون یورو از منابع ورودی سال جاری و صندوق توسعه ملی به صورت تسهیلات ارزی برداشت کند. حال با این شرایط با توجه به آنکه منابع صندوق توسعه ملی به صورت ارزی است، پیش‌بینی می‌شود بازار ارز از این تصمیم تأثیرات روانی بگیرد و در پی نوسان‌گیری‌های موجود در بازار ارز برای آنکه ارز صندوق به ریال تبدیل شود افزایش قیمت در بازار ارز رخ دهد.
یارانه نامحسوس و کوپن ماندگار شدند
در ماه‌های پایانی سال گذشته با روی کار آمدن لایحه بودجه پیشنهادی سال ۱۳۹۸ برخی از تصمیمات دولتی از سوی مجلس شورای اسلامی به انتقاد گذاشته شد و مجلس نیز برای آنکه شرایط بهتری در سال ۱۳۹۸ ایجاد شود پیشنهاداتی را در قالب لایحه بودجه در نظر گرفت که از این پیشنهادات می‌توان به حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و کوپن اشاره کرد. با وجود آنکه برخی‌ها معتقد بودند ارز ۴۲۰۰ تومانی رانت و یارانه نامحسوس به همراه دارد و رئیس کل بانک مرکزی به این نکته اشاره کرده بود، اما در بودجه سال ۱۳۹۸ دلار ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالاهای اساسی ماندگار شد و این در حالی است که مجلس شورای اسلامی به دولت اجازه داد تا در بودجه سال جاری کوپن نقشی داشته باشد. اما بررسی‌ها نشان از آن دارد که مشخص نیست به صورت دقیق کوپن چه وظایف و کارکردی خواهد داشت و دولت چه زمانی دست به دامان کوپن می‌شود. البته ناگفته نماند که دولت در جدیدترین تصمیم خود واردات گوشت که یکی از کالاهای اساسی محسوب می‌شود را با ارز ۴۲۰۰ تومانی ممنوع کرده و فقط ارز نیمایی به آن اختصاص می‌دهد.
تکرار داستان گرانی و تصمیمات نخ‌نما
اقتصاد ایران در سال ۱۳۹۷ با اعمال تحریم‌های آمریکا با کاهش ارزش پول ملی مواجه شد و این موضوع عاملی شد تا قیمت بسیاری از محصولات به‌ویژه محصولات کشاورزی با نوسان همراه شود و کشورهای همسایه به خصوص عراق خواهان محصولات کشاورزی ایران شوند. این موضوع، داستان تکراری کاهش عرضه و افزایش قیمت را در بازار بارها و بارها تکرار کرد و محصولاتی همچون کاهو، چای، گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی و پیاز درگیر این داستان تکراری شدند. نکته قابل توجه آن است که این داستان تکراری از سال ۱۳۹۷ به سال ۱۳۹۸ سرایت کرد و در سال جاری قیمت پیاز و گوجه‌فرنگی روند صعودی به خود گرفتند و در حالی که بسیاری از کارشناسان معتقدند دولت برای کنترل بازار باید با اعمال تعرفه‌های مناسب به این مهم بپردازد، اما راه دیگری در پیش می‌گیرد و ممنوعیت صادرات را انتخاب می‌کند. در این زمینه عباس تابش، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده با هدف تنظیم بازار و کاهش قیمت پیاز و سیب‌زمینی، ممنوعیت صادرات برای این محصولات اعمال شده است. این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شود که از ۱۵ فروردین‌ماه درهای صادراتی به روی گوجه فرنگی باز شده و این موضوع افزایش قابل توجه این محصول را به همراه داشته است. با این شرایط به نظر می‌رسد مسئولان دولتی به خصوص مسئولین وزارت صنعت، معدن و تجارت راه اشتباهی را در پیش گرفته‌اند و با توجه به اعلام رسمی مسئولان وزارت جهاد کشاورزی در زمینه خسارت ۶.۷۰۰ میلیارد تومانی به کشاورزان و تولید کنندگان در ۱۹ استان در پی وقوع سیل حوزه کشاورزی کشور سال سختی را در تأمین مایحتاج بازار داشته باشد.
مسکن آنچنان گران نمی‌شود
یکی از موضوعاتی که همواره برای خانواده‌ها و عموم مردم مهم است اخبار بازار مسکن است. بررسی‌ها نشان از آن دارد که به طور میانگین قیمت یک متر خانه در کشور به خصوص تهران به ۱۰ میلیون تومان رسیده و خرید مسکن برای بسیاری از افراد به یک آرزو تبدیل شده است که در این رابطه کارشناسان این بازار معتقدند در سال ۱۳۹۸ رشد قابل ملاحظه قیمت رخ نخواهد داد و این در حالی است که این بازار در سال گذشته رشد میانگین ۹۰ درصدی قیمت را به ثبت رسانده و حدود ۷۰ درصد از دو بازار رقیب یعنی سکه و ارز عقب مانده است و در سال جاری هر نوع تحول قیمتی در بازار مسکن رکود این بخش را عمیق‌تر می‌کند. بررسی‌ها نشان از آن دارد که بازار مسکن کسادی خاصی را در تعطیلات نوروز پشت سر گذاشت؛ به طوری که در ۱۶ روز ابتدایی فروردین‌ماه سال جاری تنها ۶۱ مورد خرید و فروش مسکن در شهر تهران به ثبت رسیده است و این در حالی است که در فروردین ماه سال گذشته تعداد قراردادهای خرید و فروش در شهر تهران ۵۰۰۰ مورد بوده است.
دلیل باز نشدن دریچه سدها
سال جاری با وقوع سیلاب در برخی از مناطق کشور آغاز شد که انتقاداتی بر عملکرد وزارت نیرو در باز کردن خروجی سدها وجود دارد که میثم جعفرزاده، مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل در این رابطه گفت: مبنای مدیریت سازه‌ها تنها پیش‌بینی هواشناسی نیست، چرا که بعضاً شاهد خطاهایی در پیش‌بینی سازمان هواشناسی هستیم. علاوه بر این باید گفت که پیش‌بینی‌هایی که صورت می‌گیرد احتمالی است و متأسفانه ما هشدار قطعی سیل نداریم.
مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل با بیان این‌که حتی اگر هشدار قطعی سیل نیز وجود داشته باشد، نمی‌توان در زمان ۴۸ یا ۷۲ ساعت آب زیادی را از سدها تخلیه کرد، چرا که تخلیه سدها بسیار بالا است و نیاز به زمان بیشتری دارد.
جعفرزاده ادامه داد: البته وزارت نیرو بحث‌های مربوط به مدل‌های بارش پیش‌بینی و موضوعات تحلیلی در حوزه آب و هوا را دنبال می‌کند؛ با این وجود تصمیم گیری تابع شرایط مختلفی است که باید با دقت انجام شود.
ادامه روند صعودی در بازار ارز
نرخ ارز بعد از یک ثبات نسبی در اولین روز رسمی بعد از تعطیلات نوروز، از روز گذشته روند صعودی به خود گرفته و این روند در روز جاری نیز تکرار شده است.
بانک‌ها امروز (۱۹ فروردین) هر دلار آمریکا را ۱۳ هزار و ۲۹۵ تومان و هر یورو را ۱۴ هزار و ۹۳۱ تومان خریداری می‌کردند. قیمت خرید دلار در روز گذشته در بانک‌ها ۱۳ هزار و ۱۱۰ تومان و یورو ۱۴ هزار و ۷۱۰ تومان بود. همچنین بانک‌ها پوند را با افزایش قیمت نسبت به روز گذشته ۱۷ هزار و ۳۷۳ تومان خریداری می‌کنند.
این در حالی است که صرافی‌های مجاز بانک مرکزی امروز قیمت خرید هر دلار آمریکا را ۱۳ هزار و ۵۹۰ تومان و قیمت فروش آن را ۱۳ هزار و ۶۹۰ تومان اعلام کرده‌اند که نسبت به روز گذشته افزایش حدود ۲۰۰ تومانی داشته است. قیمت خرید یورو نیز در این صرافی‌ها ۱۵ هزار و ۲۹۰ تومان و قیمت فروش آن ۱۵ هزار و ۳۹۰ تومان اعلام شده است که نرخ یورو نیز نسبت به روز گذشته با افزایش ۹۰ تومانی همراه بوده است.
امروز همچنین هر گرم طلای ۱۸ عیار ۴۵۶ هزار تومان، سکه تمام طرح جدید ۴ میلیون و ۹۹۰ هزار تومان، طرح قدیم ۴ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان، نیم سکه ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان و ربع سکه یک میلیون و ۷۸۰ هزار تومان است/ایسنا