مدتی است اخباری منتشر شده که ادعا می کند «دماسنج های مادون قرمز که برای اسکن دمای بدن در نزدیکی پیشانی قرار می گیرد، نور مادونقرمز را به طور مستقیم به غده صنوبری مغز می‌فرستد و آن را در معرض تابش مضر قرار می‌دهد.»
عصرکاسپین/روزنامه خراسان در گزارشی به این موضوع پرداخته است که آیا استفاده از تب‌سنج‌های لیزری آسیب مغزی ایجاد می‌کند یا نه؟ در ادامه بخش‌های مهم این مطلب را می‌خوانید.
انواع تب سنج شامل تب سنج دیجیتالی قابل استفاده در دهان، زیر بغل و گوش، دماسنج های نوار پلاستیکی، دماسنج گوش الکترونیکی و دماسنج شیشه ای و جیوه ای هستند که همگی باید با سطح مد نظر در تماس باشند اما تب سنج های لیزری( مادون قرمز) غیرتماسی هستند و به علت کاهش خطر انتقال ویروس بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند اما برخی ادعا می کنند اشعه مادونقرمز ساطع شده از این تب سنج ها به بخشی از مغز آسیب می رساند. در ادامه صحت این ادعا را بررسی می کنیم.
نحوه کار تب سنج لیزری چگونه است؟
تب سنج لیزری در واقع نوعی ترمومتر مادونقرمز است که براساس جنب وجوش مولکول های هوا یا اجسام با دمای بالا نوعی انرژی مادونقرمز تولید می کند که توسط ترمومتر لیزری یا تب سنج لیزری جذب و به سیگنال های الکتریکی تبدیل می شود. ترمومتر لیزری با اندازه گیری انرژی تمام اجسام و تبدیل آن به سیگنال الکتریکی دما را روی صفحه نمایش نشان می دهد. دماسنج های مادونقرمز دستی با کمک لنز تابش مادونقرمز بدن( IR) را جذب و آن را به گرما تبدیل می کند. هرچه جسم گرم‌تر باشد میزان خوانایی دستگاه هم بیشتر می شود.
تب سنج لیزری و آسیب به مغز
مدتی است اخباری منتشر شده که ادعا می کند «دماسنج های مادون قرمز که برای اسکن دمای بدن بدون تماس مستقیم در نزدیکی پیشانی قرار می گیرد، نور مادونقرمز را به طور مستقیم به غده صنوبری مغز می فرستد و آن را در معرض تابش مضر قرار می دهد.»
غده صنوبری یک غده کوچک در میان مغز است که هورمون ملاتونین و ماده شیمیایی به نام سروتونین تولید می کند و به طور عامیانه «چشم سوم» نامیده می شود. به گفته دکتر”هاریس سایر» مدیر نورو رادیولوژی در دانشگاه جان هاپکینز، این تب سنج ها هیچ خطری برای غده صنوبری ندارد و تاکنون هیچ مدرک علمی یافت نشده که ثابت کند دماسنج های مادونقرمز می تواند به مغز فرد آسیب برساند. دماسنج های مادونقرمز برای دریافت طول موج های مادونقرمز طبیعی است که بدن شما ساطع می کند. آن ها هیچ نور مادونقرمز یا طول موجی را به بدن نمی فرستند.
وزارت بهداشت مالزی هم اعلام کرد:« دماسنج مادونقرمز غیرتماسی دستگاه شلیک کننده اشعه نیست. این دستگاه برای تشخیص و جذب گرما به شکل اشعه مادونقرمز ساطع شده از بدن انسان و تبدیل آن به برق طراحی شده است.»
سازمان غذا و دارو اطلاعات بیشتری درباره این دستگاه ها و نحوه استفاده ایمن و موثر از آن ها در وب سایت خود دارد و درخصوص این تب سنج ها گفته که استفاده از آن ها بی خطر است. آنتونیو استای، استادیار دانشگاه شیلی در گروه فناوری پزشکی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «اشعه مادونقرمز می تواند به بسیاری از بافت ها آسیب برساند، اما این درخصوص دماسنج ها صدق نمی کند.» به گفته وی، سنسور دماسنج فقط تابش الکترومغناطیسی ساطع شده توسط کاربر را اندازه گیری می کند و آن را تولید نمی کند.
ملاحظات استفاده از این تب سنج‌ها
مرکز ملی اطلاعات و فناوری در بررسی دقیق تر، نحوه و محل استفاده از این تب سنج ها را با توجه به پوشش سر، محیط و موقعیت روی پیشانی در دمای اعلام شده متفاوت دانست. همچنین خطر شیوع بیماری بین شخصی که از دستگاه استفاده می کند و شخصی که مورد ارزیابی قرار می گیرد به علت کم بودن فاصله افزایش می یابد.
افراد قبل از این‌که بخواهند از دماسنج استفاده کنند حتما دست های خود را با آب و صابون به مدت ۳۰ ثانیه بشویند، سپس تب خود یا دیگران را بسنجند. افراد باید از دماسنج ضدعفونی شده استفاده کنند و به خصوص در دماسنج‌های لمسی این نکته را لحاظ کنند. زیرا بیشترین تماس در این نوع تب سنج‌ها وجود دارد. افرادی که می‌خواهند دمای بدن خود را بسنجند۵ دقیقه قبل از سنجش دما، خوراکی و نوشیدنی میل نکنند.