هنگامی که صحبت از رعایت الگوی مصرف برق می‌شود، این سوال مطرح است که از کجا بدانیم وضعیت مصرف لوازم الکتریکی خانوار از چه قرار است؟ کدامیک پرمصرف و کدام وسیله مصرف بهینه دارند. پاسخ این پرسش بسیار ساده است و کافی است به برچسب مشخصات فنی دستگاه نگاهی بیندازید.
عصر کاسپین/ میزان مصرف برق لوازم خانگی از موضوعاتی است که کمتر مورد توجه عموم مردم و مشترکان برق کشور قرار دارد، این در حالی است که در کشورهای فاقد منابع انرژی فسیلی و بی‌بهره از امتیاز برق یارانه‌ای، اساسی‌ترین معیار انتخاب، خرید و استفاده از لوازم الکتریکی “میزان مصرف برق” آن است. بنا بر آمارها حدود ۹۰ درصد برق در ایران توسط نیروگاه‌های حرارتی و با سوختن منابع تجدید ناپذیر انرژی کشور یعنی “نفت (فرآورده های نفتی) و گاز (سوخت عمده نیروگاه‌ها)” کشور تولید می‌شود و انرژی الکتریسیته تولید شده با بهای پائین و یارانه‌ای در اختیار مشترکان برق قرار می‌گیرد، به همین دلیل نیز انرژی برق از نگاه اقتصادی مصرف کنندگان یا همان مشترکان برق محصولی ارزشمند و مهم تلقی نشده و شاهد اتلاف و هدررفت آن در هر کوی و برزن هستیم.
در عین حال بی‌توجهی و بی‌اطلاعی از میزان مصرف لوازم برقی، سبب سوء استفاده از این خلاء و برخی ابهام آفرینی‌ها به خصوص در فضای مجازی شده است. ابهاماتی که ضمن زیر سوال بردن الگوی مصرف و پاسخگویی آن در برابر نیاز خانوار، آن را بهانه‌ای برای افزایش تعرفه می‌دانند، در حالی که هر کس با حساب و کتابی سرانگشتی قادر است میزان مصرف لوازم برقی خود را محاسبه کرده، یک به یک از وضعیت مصارف آنها مطلع شده و خود را با الگوی مصرف تطبیق دهد. هر چند بر اساس آمارها هم اکنون نیز مصارف بسیاری از خانوارها زیر الگوی مصرف قرار دارد.
بر این اساس کافی است سری به برچسب مشخصات فنی دستگاه‌های برقی که در قسمت پشت و یا زیر آنها درج شده است بزنیم و میزان مصرف برق هر وسیله را بررسی و ارزیابی کنیم.
محاسبه مصرف بر اساس «وات»
اگر به برچسب لوازم برقی توجه کنید، عددی را مشاهده خواهید کرد که مقابل آن حرف W و به عبارتی «وات» به چشم می‌خورد که نمایانگر توان مصرفی است، مثلا (W250). یک وات در واقع مقدار انرژی مصرفی یک دستگاه در بازه زمانی یک ثانیه است و ارقام درج شده معمولاً بیشترین توانی است که یک وسیله الکتریکی با آن کار می‌کند. در عین حال معیار محاسبه قبوض برق کیلووات ساعت بوده و لازم است میزان مصرف برق به کیلووات ساعت محاسبه شود.
برای این کار کافی است عدد وات را در مقدار ساعات مصرف لوازم برقی در روز، هفته یا ماه ضرب کنیم. مثلا از یک جاروبرقی ۱۰۰۰ وات در ماه حدود ۸ ساعت استفاده می‌کنیم.
بنابراین
۸۰۰۰ =۱۰۰۰× ۸ ساعت
از آنجایی که هر کیلووات ساعت ۱۰۰۰ وات است، حاصل ضرب را بر ۱۰۰۰ تقسیم کرده و میزان مصرف به کیلووات ساعت به دست می‌آید.
۸=۱۰۰۰÷۸۰۰۰
به گفته کارشناسان متوسط مصرف یک یخچال در روز را باید ۸ ساعت در نظر گرفت و با ضرب ساعات مصرف روزانه در تعداد روزهای ماه مصرف ماهانه آن را به دست آورد.
محاسبه میزان مصرف بر مبنای آمپر
در برچسب مشخصات برخی لوازم برقی اطلاعاتی درباره وات وجود ندارد و به جای آن “آمپر” دستگاه با علامت A و یا amp دیده می‌شود.
در این شرایط باید مقدار ولتاژ برق را که برای بخش خانگی در ایران ۲۲۰ ولت است را در عدد آمپر وسیله برقی ضرب کرده و میزان توان مصرفی را بر حسب “وات” به دست آورد.
مثلا ۵۲۸ = ۲۲۰×۲.۴
البته در برخی وسایل برقی به خصوص موارد دارای موتور باید این عدد را در ضریبی حدود ۰.۸ ضرب کرد.
ادامه محاسبات مانند آنچه در بالا ذکر شد خواهد بود، یعنی وات ضرب در ساعات مصرف و تقسیم بر ۱۰۰۰ که مصرف ماهانه را بر حسب کیلووات ساعت نشان می‌دهد نشان خواهد داد.
بنا بر این گزارش، در برچسب برخی لوازم برقی میزان مصرف برق به کیلووات ساعت در سال kwh/y و یا کیلووات ساعت kwh/60min نمایش داده شده است که با تقسیم آن بر تعداد ماه‌های سال و یا ضرب در ساعات مصرف ماهانه می‌توان میزان مصرف را به دست آورد.
این گزارش حاکی است، بر اساس آئین‌نامه هیئت وزیران که در بهمن سال گذشته به اجرا درآمد تعرفه برق مشترکان پرمصرف تا سطح الگوی مصرف به شکل یارانه‌ای محاسبه می‌شود، اما مصارف مازاد بر الگو به صورت غیریارانه‌ای و بر مبنای هزینه تامین برق یا همان قیمت تمام شده خواهد بود، بر این اساس با افزایش شدت مصرف، تعرفه نیز افزایش می‌یابد و بسته به پله مصرف با ضرایب ۱.۵، ۲.۵، و ۳.۵ برابر محاسبه می‌شود.
این در حالی است که مشترکانی که اهل صرفه‌جویی باشند نیز به میزان کاهش مصرف خود نسبت به دوره مشابه سال قبل به نرخ هزینه تامین برق، پاداش دریافت کرده و در قبوض‌شان بستانکار می‌شوند.
بر این اساس بهتر است هم‌اکنون برچسب لوازم برقی منزل را بررسی کنیم و البته عمده مصارف برق که به ترتیب عبارتند از کولر، یخچال، لوازم صوتی و تصویری و روشنایی را مورد توجه قرار داده و ضمن ارزیابی مصارف برق نسبت به مدیریت آن اقدام کنیم.