در نشست علمی بررسی نتایج طرح های پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی استان گیلان با محوریت مرکز تحقیقات بهداشت باروری مرکز آموزشی درمانی الزهرا(س) رشت مباحثی از قبیل استفاده از آی.وی.اف و جنین فریز شده به عنوان یکی از راه های افزایش فرزندآوری ، نقش کمبود ویتامین D در ایجاد اختلال برای بارداری و سن پایین، روابط جنسی خارج از چارچوب خانواده، عفونت های مکرر و… به عنوان ریزفاکتورهای حاملگی نابجا مطرح شد.
عصرکاسپین/ دکتر رویا فرجی متخصص زنان، زایمان و نازایی با اشاره به اثر هورمون های حاملگی در بیماران IVF (باروری داخل آزمایشگاهی) اظهار داشت: بر اساس نتایج تحقیقات صورت گرفته ۱۵ تا ۲۰ درصد از زوج های جوان نابارور هستند و نازایی دارند.
وی علت این نازایی ها را متغیر عنوان کرد و افزود: گاهی فاکتورهای زنانه و مردانه موجب ناباروری و نازایی هستند و گاهی هم عوامل ناشناخته می باشند.
این متخصص زنان، زایمان و نازایی خاطرنشان کرد: زوج های نابارور پس از اینکه درمان های اولیه دارویی را دریافت کردند و نتیجه ای حاصل نشد نیاز به روش های درمانی و کمک باروری دارند.
وی تصریح کرد: آی.وی.اف یکی از روش های کمک باروری است که در آن از جنین فریز شده استفاده می شود و برای زوج هایی که از درمان اولیه نتیجه نگرفته اند کاربرد دارد.
دکتر فرجی یادآور شد: در روش آی.وی.اف پس از انتقال جنین فریز شده به رحم ، بدن شرایط خاصی را برای پذیرش ایجاد می کند و تنظیم هورمون های حاملگی بمنظور موفقیت آمیز بودن باروری نقش مهمی دارند.
وی در خصوص نقش مهم هورمون پروژسترون در موفقیت بارداری و لزوم اندازه گیری این هورمون تاکید کرد: در زمان انجام روش آی.وی.اف باید سطح پروژسترون سرم بدن مادر اندازه گیری و تعدیل شود، زیرا کاهش یا افزایش آن می تواند زمینه سقط جنین را فراهم کند.
دکتر فرجی با بیان اینکه استفاده از روش آی.وی.اف و جنین فریز شده یکی از راه های افزایش فرزندآوری است ، گفت : در انجام این روش در ابتدا نطفه در محیط آزمایشگاهی تشکیل می شود و والدین اگر بخواهند می توانند فرزندآوری را به زمان های بعدی موکول می کنند در این حالت جنین در دمای خاص نگهداری می شود و تا سال ها باقی می ماند تا هرزمانی که والدین خواستند در رحم مادر قرار می گیرد.
وی با اشاره به نقش سن زنان در کیفیت مناسب تخمک و در سنین زیر ۴۰ سال، خاطرنشان کرد:با افزایش سن ممکن است که تخمک کیفیت مناسب را برای باروری نداشته باشد در این صورت می توان از جنین فریز شده به عنوان یک روش درمانی پیشرفته برای درمان نازایی استفاده کرد.
دکتر فرجی با بیان اینکه انجام روش آی.وی.اف برای باروری ۱۵ تا ۴۰ درصد موثر است، اذعان داشت: درمانگاه نازایی بیمارستان دولتی الزهرا(س) در رشت پذیرای بیماران نازا بوده و مجهز به آزمایشگاه آی.وی.اف است.
نفش ویتامین D در باروری
دکتر رویا کبودمهری فلوشیب ناباروری نیز در تشریح نقش ویتامین D در باروری خاطرنشان کرد: کمبود ویتامین دی در بانوان نازا با تخمدان ضعیف در مطالعات مورد بررسی قرار گرفته و نتایج مطالعات انجام شده نشان از نقش ویتامین D در موفقیت باروری است و کمبود این ویتامین در بدن فرزند آوری را دچار اختلال می کند.
وی در خصوص اهمیت آموزش نکات پیشگیری از نازایی و نقش آن در جامعه عنوان کرد:با آموزش مسائل پیشگیرانه از نازایی و رعایت آن ، زنان بدون اینکه نیاز به درمان داشته باشند می توانند فرزندان سالم تری به دنیا آورند.
دکتر کبود مهری با بیان اینکه کمبود ویتامین D یکی از دغدغه های حوزه پزشکی است ، گفت:کمبود ویتامین D در بسیاری از سرطان ها و بیماری های نورولوژی مانند ام.اس قابل مشاهده است.
وی اذعان داشت:کمبود ویتامین D در بیماری های مربوط به زنان از جمله تنبلی تخمدان تاثیر گذار است و متاسفانه سن شیوع تنبلی تخمدان در دختران نیز کاهش یافته است.
وی تصریح کرد: چاقی ، کم تحرکی و تغییر سبک زندگی ، ورزش نکردن و خوردن غذاهای آماده و فست فودی موجب بروز و ظهور ژن های PCO است .
این متخصص زنان یادآور شد:کمبود ویتامین D عامل بیماری آندومتریوز نیز است که این بیماری تا ۵۰ درصد موجب نازایی می شود.
وی در خصوص تاثیر افزایش سن و کاهش ذخایر تخمدانی خاطرنشان کرد: متاسفانه کمبود ویتامین دی موجب کاهش ذخیره تخمدانی در برخی از جوانان نیز شده است اگرچه ذخیره تخمدانی عامل ژنتیکی نیز دارد، اما فاکتورهای محیطی هم می تواند بر میزان آن اثرگذار باشد که یکی از این فاکتورها کمبود ویتامین دی است.
کبود مهری تغییر سبک زندگی و همچنین اثرات منفی افزایش مصرف پلاستیک ها و رنگ ها و آفات کش ها و… بر ذخیره تخمدانی را از دیگر دغدغه های زندگی امروزه عنوان کرد.
این فلوشیب ناباروری با تاکید بر لزوم جبران کمبود ویتامین دی با هدف جلوگیری از کاهش ذخیره تخمدانی خاطرنشان کرد: بیماران نازا به دو دسته با ذخیره تخمدانی کم و با ذخیره تخمدانی نرمال تقسیم می شوند و سطح ویتامین دی آنان مورد بررسی قرار می گیرد که متاسفانه در بسیاری از موارد کمبود ویتامین D موجب شکست انجام روش آی.وی.اف برای بارداری می شود.
وی با بیان اینکه بافت های تولید مثلی دارای گیرنده های ویتامین D گفت: پاسخدهی به روش آی.وی.اف و موفقیت در باروری با دریافت ویتامین D صورت می گیرد.
روابط جنسی خارج از چارچوب خانواده، عفونت های مکرر از ریزفاکتورهای حاملگی نابجا
دکتر ماندانا منصورقناعی، متخصص زنان و زایمان نیز در ادامه با اشاره به اثر میزان هورمون حاملگی در درمان بیماران با حاملگی لوله ای(خارج از رحمی)، اظهار کرد بارداری های نابجا(لوله ای) در سال های اخیر افزایش داشته که این نوع حاملگی می تواند برای مادر خطرات جانی داشته باشد.
وی گفت: سن پایین، روابط جنسی خارج از چارچوب خانواده، عفونت های مکرر و… را از جمله ریزفاکتورهای حاملگی نابجا است.
دکتر منصورقناعی خاطر نشان کرد:روش های پیشگیری از بارداری به ویژه روش وازکتومی و مصرف قرص ضد بارداری با اطمینان بیشتر از حاملگی نابه جا پیشگیری می کند.
این متخصص زنان و زایمان، حاملگی نابه جا را یکی از علل مرگ و میر مادران باردار عنوان کرد و افزود: اغلب حاملگی های نابه جا خود به خود دفع می شود، زیرا لوله جای خوبی برای جایگزینی جفت نیست.
منصورقناعی تصریح کرد:تحقیق بر روی ۶۹۰ مادر باردار در استان صورت گرفته است که بر اساس نتایج تحقیق احتمال ای.پی مجدد بیشتر بوده و اگر مادری یک بار حاملگی نابه جا را تجربه کرده باشد، این امکان وجود دارد دوباره دچار این مشکل شود که می توان با درمان های دارویی از عود آن جلوگیری کرد.
وی یادآور شد:زنان به محض مشاهده علائم بارداری مانند تاخیر در سیکل قاعدگی حتما وضعیت حاملگی نابه جا را بررسی کنند زیرا اگر مدت زمان حاملگی لوله ای طولانی شود، احتمال عدم موفقیت در درمان بیشتر است.
این متخصص زنان خاطرنشان کرد: تجویز “متوترکسات” یکی از روش های درمانی است که با سنجش سطح هورمون حاملگی انجام می شود.
وی یادآور شد: حاملگی نابه جا در سنین ۱۵ تا ۴۵ سال رخ می دهد و با افزایش سن و توده شکمی ارتباط مستقیم دارد.