سودان، زخمی دیگر روی نقشه‌ی جهان
عصرکاسپین/سارا شاد ؛ در دل قاره‌ای که همیشه قربانی بی‌توجهی جهان بوده، سودان حالا به صحنه یکی از طولانی‌ترین و فراموش‌شده‌ترین جنگ‌های معاصر بدل شده است. آنچه در ابتدا اختلافی نظامی میان دو فرمانده بود، امروز به بحرانی انسانی و سیاسی تبدیل شده که هر روز هزاران نفر را آواره می‌کند و آینده مردمانش را در آتش می‌سوزاند.
آغاز درگیری‌ها به بهار ۲۰۲۳ برمی‌گردد، زمانی که رابطه‌ی میان ارتش رسمی سودان به فرماندهی عبدالفتاح البرهان و نیروی شبه‌نظامی موسوم به نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) به رهبری محمد حمدان دقلو ( معروف به حمیدتی ) از کنترل خارج شد. این دو زمانی متحد بودند؛ اما وقتی صحبت از ادغام نیروهای RSF در ارتش و تقسیم قدرت در دولت انتقالی به میان آمد، منافع اقتصادی و نظامی‌شان در تضاد قرار گرفت.
ریشه‌ی اختلاف فقط در سیاست نبود. RSF سال‌ها از طریق کنترل معادن طلا و مسیرهای غیررسمی تجارت، قدرت مالی عظیمی به دست آورده بود. ارتش اما می‌خواست این منبع ثروت را تحت نظارت دولت بیاورد. وقتی هیچ‌کدام حاضر به عقب‌نشینی نشدند، پایتخت و شهرهای بزرگ به میدان نبرد تبدیل شدند و جنگی شکل گرفت .
در پس‌زمینه‌ی این جنگ، منافع بازیگران خارجی هم پنهان نیست. کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، هر کدام در پی نفوذ و منابع سودان‌اند ( طلا، نفت و موقعیت استراتژیک ) در دریای سرخ. سلاح و پول از بیرون وارد کشور می‌شود و این جریان، شعله‌های جنگ را زنده نگه می‌دارد. برای همین است که بحران سودان نه صرفاً یک درگیری داخلی، بلکه یک رقابت چندوجهی قدرت در دل آفریقاست.
اما قربانیان اصلی این نبرد، نه ژنرال‌ها هستند و نه دولت‌های خارجی؛ بلکه مردم عادی‌اند. خانواده‌هایی که خانه‌هایشان ویران شده، کودکانی که مدرسه نمی‌روند و زنانی که در کمپ‌های موقت میان گرسنگی و ناامنی زندگی می‌کنند. گزارش‌ها از مناطق غربی مانند دارفور، حکایت از فجایع انسانی و پاک‌سازی‌های قومی دارد تصاویری که بسیاری از رسانه‌های بین‌المللی از کنار آن گذشته‌اند.
سؤال تلخ این است: چرا جهان ساکت است؟ شاید چون رنگ پوست و موقعیت جغرافیایی‌اش باعث شده دردش کم‌تر به چشم بیاید. اما در واقع، این سکوت همان چیزی است که جنگ را زنده نگه می‌دارد. هر بار که خبر سودان دیده نمی‌شود، فرماندهان جنگ یک روز دیگر برای ادامه درگیری نفس می‌گیرند.
سودان فقط میدان نبرد نیست؛ آینه‌ای است از اینکه چطور قدرت، طمع و بی‌تفاوتی جهانی می‌تواند کشوری را تا مرز نابودی بکشاند.
تا زمانی که روایت سودان شنیده نشود، هیچ صلح پایداری در افق نیست. مسئولیت ما، فارغ از جغرافیا، این است که صداهای خاموش را بازتاب دهیم نه به‌عنوان خبر، بلکه به‌عنوان یادآوری انسانیت.