در بازار بزرگ تهران زیر پای هزاران نفر، بدون اطلاع کسی، تونلی ۵ کیلومتری ساخته شده و حالا همه نگران جان هزاران نفر و سازههای آن هستند.
روزانه ۱۰ هزار نفر در سه سرای بازار بزرگ تهران تردد دارند؛ ۱۰۰۰ باب مغازه هم آنجاست. ممکن است نشانههایی همچون ترکخوردگی دیوارها بر روی این مغازهها یا غرفهها و سازههای اطراف دیده شده باشد. اما، هیچ یک از آنها نمیدانستند که بر روی تونلی ۵ کیلومتری راه میروند. اما چرا و چگونه این تونل حفر شد؟
به گزارش فرارو، تصوری که از حفر ۵ هزار متر تونل زیر بازار بزرگ تهران، بدون آنکه کسی متوجه شود، شکل میگیرد، بیشتر به صحنهای از فیلم رستگاری در شاوشنگ شباهت دارد. در این فیلم، اندی دوفرین طی ۲۰ سال بهتدریج تونلی برای فرار حفر میکرد و خاک حاصل را در لباسهایش پنهان میساخت تا هنگام هواخوری در حیاط زندان خالی کند.
حالا اما با اعلام خبر حفاری مخفیانه و غیرمجاز ۵ هزار متر تونل در زیر بازار بزرگ، از شیوه انتقال حجم عظیم خاک تا نوع تجهیزات مورد استفاده مورد پرسش قرار میگیرد. آیا ابزار حفاری این افراد، مانند اندی، تنها یک چکش بوده؟ آیا اساسا چنین عملیاتی در قلب یک شهر، آن هم در بازاری شلوغ و پرتردد مانند بازار بزرگ تهران، در سکوت، واقعا امکانپذیر است؟
تفاوت ماجرا اینجاست که اقدام دوفرین به آزادی او ختم میشد و خطری برای جان دیگران نداشت؛ در حالی که حفاری در مرکز شهر میتواند با اقتصاد، بافت اجتماعی و مهمتر از همه جان مردم تهران و شاید حتی فراتر از آن، کل کشور، بازی کند. پرسش اصلی این است که چنین پروژهای چگونه و با چه پیامدهایی میتواند در سکوت پیش برود؟
فریبرز ناطقی الهی، بنیانگذار مقاوم سازی و مدیریت بحران زلزله و دکتری مهندسی سازه از دانشگاه کلمبیای آمریکا در گفتوگو با فرارو به بررسی این مساله پرداخته و میگوید: «در پاییندست خیابان انقلاب، شرایط خاک آبرفتی است و سطح آبهای زیرزمینی در این محدوده بالاست. هرگونه دخلوتصرف در چنین شرایطی میتواند پایداری مناطق اطراف تونل را در شعاعی حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ متر تحتتاثیر قرار دهد. بنابراین این مسئلهای نیست که شهرداری یا وزارت مسکن و شهرسازی بتوانند بهسادگی از کنار آن عبور کنند.»