تنفس دوباره تالاب انزلی در گرو حذف موج شکن جدید

عصرکاسپین،معاون امور تالابها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست یکی از دلایل مهم انباشت رسوبات در تالاب انزلی را مهندسی غلط موج شکن دوم عنوان و بر لزوم برداشتن آن تاکید کرد.
مسعود باقرزاده کریمی اظهار داشت: این موج شکن بزرگ جلوی ورود جریانهای دریا به تالاب را گرفته و مانع خودپالایی تالاب می شود. موج شکن جدید با جلوگیری از تخلیه رسوباتِ تالاب به دریا، سبب انباشت رسوبات در کانال بندرگاه شده و بدین ترتیب هم تالاب را دچار خفگی کرده، هم با توجه به نیاز به فعالیت مداوم لایروبها از نظر اقتصادی هزینه تراشی می کند.
وی در خصوص چرایی عدم مخالفت به موقع با احداث این موج شکن اذعان داشت: سازمان محیط زیست در مقطعی نسبت به ساخت این پروژه غفلت کرده و با این که دستگاههای دیگری مجری بوده اند اما این سازمان بعنوان دستگاه ناظر و حافظ محیط زیست باید به این مساله خیلی بیشتر حساس می شد.

*۵۰ میلیارد تومان اعتبار برای حفظ یکپارچگی تالاب
باقرزاده ایجاد شرایط برای خروج رسوبات از تالاب به دریا را منوط به برداشته شدن موج شکن دوم دانست و یادآور شد: دکتر کلانتری در نامه ای به وزیر راه این مساله را پیشنهاد و برای آن راهکار ارائه داده است.
وی با بیان این که راه آهن رشت انزلی به جای عبور از شهر و تخریب تالاب و به هم ریختن آرامش آن، بهتر است در بیرون شهر باشد، افزود: طبق این پیشنهاد موج شکن دوم برداشته و به جای آم موج شکنی در خارج از شهر احداث و بندرگاه فعلی به بندری توریستی تبدیل می شود.
وی با اشاره به این که عبور ریل راه آهن به تالابِ در حال احتضار انزلی لطمه زده و مرگش را سرعت می بخشد، گفت: طبق بررسی های انجام شده خاک ریزی انجام شده در جنوب تالاب ( قلم گوده ) نباید صورت می گرفت و به جای آن باید پل زده می شد. خوشبختانه در بازدید دکتر نوبخت و دکتر کلانتری از منطقه، نقشه بررسی و پیشنهاد شد ۵۷۰ متر خاک ریزی انجام شده، برداشته و با ساخت پل به جای آن پیوستگی تالاب حفظ شود.
باقرزاده خاطرنشان کرد: خوشبختانه این موضوع به تصویب رسیده و باید از طریق وزارت راه پی گیری شود تا ۵۰ میلیارد تومان اعتبارات مصوب به آن تعلق بگیرد.
*عوامل آسیب رسان به تالاب
این مقام مسئول، اثرات توسعه ناپایدار، بخشی نگری ها، اشتباهات فنی و مهندسی و اتفاقات نامناسب رخ داده در بالادست حوضه های آبریز را از عوامل آسیب رسان به تالاب دانست و افزود:در مجموع تالابها چون در پایین دست حوزه آبریز قرار گرفته اند، هر اتفاقی در بالادست بیفتد در تالاب نمایان می شود.
وی اظهار داشت:عمده ترین مشکل تالابهای غیرساحلی ایران کمبود منابع آبی آنها است، ولی محدودیت منابع آبی برای تالابهای ساحلی کمتر است اما در عوض آنها از آلودگی دریا متاثر می شوند. به عنوان مثال آلودگی های نفتی حاصل از ترددهای زیاد نفتکش ها در تالابهای جنوبی تاثیر گذاشته است .
باقر زاده کریمی از جمله اقدامات زیان بار برای تالاب انزلی را ساخت و سازهای بی رویه در بالادست، تخریب جنگل، تداخل طرح هادی ۲۵ روستا با تالاب انزلی، گسترش زمین های کشاورزی و سد سازی به بهانه تامین آب عنوان کرد.
وی تصریح کرد: تخریب جنگل ها باعث شده خاک بی حفاظ و با جریانهای بارش وارد تالاب شود. همچنین باید توجه داشت که آلودگی مواد آلی و فاضلابها نیز انباشته و موجب کاهش عمق تالاب می شود.
باقرزاده متذکر شد:عدم مدیریت فاضلاب، توسعه بی رویه کشاورزی محدود کردن منابع آبی، تخریب جنگل و هر واقعه ای که در بالا دست تالاب رخ دهد، اثرش را در تالاب انزلی می بینیم. تالابها به نوعی چون در انتهای حوضه قرار گرفته اند، اثرات تجمعی مشکلات را به ما نشان می دهند؛ یعنی در رابطه با جنگل شاید قطع درختان و تخریب بالادست به پایین دست لطمه نزند اما تالاب، اکوسیستم بسیار حساسی است که هر اتفاقی در حوضه اش بیفتد، اثراتش را در تالاب شاهد خواهیم بود و از این لحاظ بسیار با اهمیت است.
این متولی تالابهای کشور یادآور شد: با توجه به کاهش عمق تالاب ناشی از ورود رسوبات، آب حاصل از بارش های بهاره به جای رفتن به عمق و ذخیره در مخزن تالاب در سطح پخش و بلافاصله از دسترس خارج می شود. بعنوان مثال وضعیت عمق تالاب چنان است که گویا کاسه ای به بشقاب سوپ خوری و سپس به بشقاب پلوخوری تبدیل شده باشد.
وی در خصوص این صحبت رئیس سازمان محیط زیست کشور که ۹۰درصد تالاب انزلی به دلیل کاهش ورودی آب و تجمع رسوبات خشک شده، تصریح کرد : منظور
دکتر کلانتری خشک شدن حجم مخزن تالاب است.عمق متوسط تالاب از هشت متر به یک متر رسیده و این نشان دهنده پر شدن تالاب از رسوبات است، در این صورت دیگر مخزنی نمی ماند که آب را ذخیره کند.
*طرح احیای تالاب
باقرزاده کریمی همچنین در خصوص طرح پرطمطراق احیای تالاب انزلی گفت: طرح زیست پالایی تالاب انزلی تا کنون اجرا نشده و هنوز روی آزمونه ها ( پایلوت ها) کار می کنیم و نتایج آن باید بررسی شود.
وی با بیان این که آزمونه بزرگتر برای افزایش عمق تالاب با استفاده از ترکیبات بیولوژیکی پس از ایام عید نوروز با گرم شدن هوا داخل تالاب اجرا خواهد شد، افزود: البته این کار به طور معمول در طبیعت نیز انجام می شود، اما با فناوری نانو سرعت واکنش ها افزایش می یابد تا مواد آلی یا لجنهای رسوب کرده در کف تالاب را اکسید و از محیط خارج کنند.
*برای زنده نگه داشتن تالاب چه باید کرد
معاون امور تالابهای سازمان محیط زیست در پاسخ به این که اکنون برای نجات تالاب چه باید کرد، گفت: طبق بررسی های انجام شده، اتفاق هایی باید در بالا دست، داخل و پایین دست تالاب رخ دهد.
وی در تشریح مساله با بیان این که هیچ توجیهی برای ریختن فاضلاب به داخل تالاب مورد قبول نیست، گفت: باید در بالا دست کنترل فاضلابها صورت گیرد و چه پول داشته باشیم، چه نداشته باشیم اصلا نباید فاضلابی وارد تالاب شود.
*سدسازی ممنوع
باقر زاده با بیان این که منابع آبی تغذیه کننده تالاب نباید بیش از این محدود شود، گفت: تالاب از این آبهای ورودی تغذیه می شود و سدسازی ها، تخریب جنگلها در بالا دست و ورود رسوبات معدنی باید متوقف شود.همچنین جنگلهای تخریب شده باید احیاء و آبخیزداری انجام شود تا رسوبی بیش از میزان طبیعی وارد تالاب نشود.
به گفته وی برای عمق دادن به تالاب، درون آن هم باید اقدامات لازم انجام شود. رسوبات آلی و معدنی در برخی قسمتها که نیاز به عمق هست باید به شکل اصولی و علمی تخلیه شود تا تالاب قادر به احیای بخشهایی از خود باشد.
به گزارش ایرنا، تالاب انزلی بعنوان یکی از زیست بوم های ارزشمند جهان، مهار کننده سیل های ویرانگر ، تعدیل کننده آب و هوای منطقه و زیستگاه گونه های زیادی از آبزیان، پرندگان و گیاهان سال ۱۳۵۴ در فهرست تالاب های بین المللی رامسر به ثبت رسید.
علاوه بر تاثیرات اقلیمی، تالاب انزلی از مراکز مهم جذب گردشگر گیلان محسوب می شود و معیشت جمعیت قابل توجهی از ساکنان حاشیه تالاب از نظر کشاورزی، صیادی و تامین مواد اولیه صنایع دستی به حیات آن وابسته است.
فاضلاب های صنعتی، خانگی، بیمارستانی، ضایعات کشتارگاهی ، سموم کشاورزی، پسماندها و نخاله ها ، گیاهان مهاجمی چون آزولا و سنبل آبی ، تصرف اراضی و ساخت و ساز در حریم تالاب، آتش زدن نیزارها با هدف تصرف، ورود رسوبات از رودخانه ها و انتقال آلودگی از دریا و کاهش میزان آب موجود ، حیات تالاب انزلی را به شدت به خطر انداخته است.
این معضلات تالاب انزلی را سال ۱۹۹۳ در فهرست تالاب های در معرض خطر (مونترو) قرار داد.
رعایت حقابه تالاب، مدیریت رسوبات، پساب و پسماند، آبخیزداری در حوضه تالاب، جلوگیری از تصرف اراضی تالابی و برداشت بی رویه آب از تالاب از الزامات است.
به گفته رییس مرکز برنامه ریزی،تحول اداری و بودجه سازمان حفاظت محیط زیست ۸۵۰ میلیارد ریال برای احیای تالاب انزلی به تصویب رسید./ایرنا