قیمت گذاری اوج بار؛ رویکرد اصلی کشورهای پیشرفته برای مدیریت مصرف برق
با وجود پیشرفت‌های قابل توجهی که امروزه بسیاری از کشورها در حوزه تولید و توزیع انرژی برق به دست آورده‌اند، همچنان موضوع مدیریت بهینه مصرف برق به ویژه در ایام پرباری به عنوان یک دغدغه و موضوع مهم مطرح است.
عصر کاسپین/ با وجود پیشرفت‌های قابل توجهی که امروزه بسیاری از کشورها در حوزه تولید و توزیع انرژی برق به دست آورده‌اند، همچنان موضوع مدیریت بهینه مصرف برق به ویژه در ایام پرباری به عنوان یک دغدغه و موضوع مهم مطرح است.
مدیریت بهینه مصرف و ترغیب مشترکان صنعت برق برای رعایت الگوهای مصرف تعیین شده از آنجایی مورد تأکید کشورهای مختلف است که بدانیم انرژی برق یکی از گران‌ترین انرژی‌های موجود در جهان است که چرخه تولید تا مصرف آن نیازمند هزینه‌های هنگفتی است.
در این میان برخی کشورها با شرایط به مراتب حساس‌تری رو به رو هستند؛ شرایطی که آنها را ناگزیر کرده است برای جلوگیری از بروز بحران نسبت به اجرای طرح‌های ویژه مدیریت بهینه مصرف اقدام کنند.
اجرای طرح‌های مدیریت بهینه مصرف برق موازی و چه بسا جدا با طرح‌های توسعه‌ای به این دلیل ضرورت دارد که بدانیم در بسیاری از کشورهای جهان تنها در ایام و ساعات کوتاهی از سال موضوع ناترازی میان تولید و مصرف برق ایجاد می‌شود که به لحاظ اقتصادی، ایجاد نیروگاه مجزا برای جبران این کسری و ناترازی مقطعی توجیه عقلانی ندارد.
به بیان دیگر اکثر کشورهای توسعه یافته‌ای که موضوع مدیریت بهینه مصرف برق به ویژه در ایام پرباری را در اولویت‌های خود قرار داده‌اند، در شرایط عادی مشکلی در حوزه تأمین این انرژی مهم ندارند، اما فقدان توجیه اقتصادی و عقلانی برای ساخت نیروگاه‌های پرهزینه آن هم برای تأمین برق در یک بازه زمانی کوتاه، آنها را ناگزیر کرده است تا به سمت ترغیب شهروندان برای کاهش مصرف برق بروند.
از جمله روش‌ها و شیوه‌های غالبی که در بسیاری از کشورها برای این موضوع استفاده می‌شود، باید به طرح قیمت گذاری اوج مصرف یا (critical peak pricing) اشاره کرد.
به موجب این طرح در ایام پرباری، قیمت برق مصرفی مشترکان با افزایش شدیدی رو به رو می‌شود و همین اقدام مشترکان را ناگزیر می‌کند تا نسبت به کاهش مصرف خود اقدام کنند؛ اتفاقی که نتیجه مهم آن برای دولت‌ها کاهش احتمال قطعی سراسری برق و خاموشی خواهد بود.
کاهش ۱۷ درصدی مصرف برق در ژاپن به طور مثال متولیان صنعت برق در کشور ژاپن، علی‌رغم توانمندی بالای تکنولوژیکی برای تولید برق، امروزه به این باور رسیده‌اند که به واسطه آسیب پذیری بالای تأسیسات برقی کشورشان ناگزیر هستند تا مشترکان را به کاهش مصرف در ایام پرباری ترغیب کنند تا مثل حادثه اتمی سال ۲۰۱۱ دچار چالش جدی در حوزه تولید برق نشوند.
ژاپنی‌ها با اجرایی کردم طرح قیمت گذاری اوج مصرف (critical peak pricing) در کشورشان توانسته‌اند تا ۱۷ درصد از میزان مصرف برق مشترکان خانگی بکاهند.
طرحی که در این کشور پس از نصب بیش از ۵۰ میلیون کنتور هوشمند با جدیت دنبال می‌شود و در ایام اوج مصرف مدیران صنعت برق پس از ارسال پیام‌های آگاهی بخش در زمان‌های مقرر تعرفه برق را افزایش می‌دهند.